Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.KRYTYCZNAETNOGRAFIAEDUKACYJNA-ZAŁOŻENIAIINSPIRACJE
1.1.KulturoweramyreprodukcjispołecznejWillisa
Wrazzpojawieniemsiękulturowejopcjiwramachzachodniegonurtumarksizmu,
zaczętopodkreślaćznaczenieaktówpodmiotowychwstarymproblemierelacjibazy
inadbudowy.OilepoczątkitejopcjimarksizmutkwiądosyćmocnowfilozofiiAnto-
nioGramsciego6,awięcjużwlatachtrzydziestychXXw.,otylespórwybucha
nadobredopierowlatachsześćdziesiątychisiedemdziesiątychwpostacichociażby
pracLouisaAlthusseraczyEdwardaThompsona.WrazzLearningtoLabourodży-
wamyślenieoprocesachreprodukcjikulturowejwkategoriachaktywnościpodmio-
towej.Przyjmujesię,żedziałaniajednostekniesązdeterminowanewyłącznieśrodo-
wiskiemfunkcjonowania,leczpewnymkulturowymmilieuorazaktywnąprodukcją
kulturowąjednostki.Relacjespołecznewpołączeniuzwarunkamiprodukcjiirepro-
dukcji,specyfikainercjikulturowejorazporządekinstytucjonalnyzdaniemWillisa
kształtująformyspołecznejreprodukcjiprzezkulturowąprodukcję,jakireproduk-
cję.Praktykikulturoweniosązasobąznaczącyaspektinnowacyjności,jednakmimo
faktu,iżkulturawyłaniasięjakoefektludzkiejpraktyki,czynito,zachowującgłę-
bokiestrukturylub-mówiącniecoostrożniej-tendencjewramachzmianysystemu
kulturowego.JakpiszeWillis:
Praktykikulturoweodgrodzoneodcelówkonwencjonalnychwkraczająnaobszary,
któremożnanazwać,itakieteżobierającele.Czyniąonetwórczyużytekzdostępnych
usług,przedmiotówisurowców(którewzałożeniuprzeznaczonesądoprywatnego
użytkuikonsumpcjizdominującyminormamiinstytucjonalnymilubkomercyjnymi),
uwalniającswójpotencjałspołecznyitworzącnieprzewidzianeodczytania,użycia
imożliwościprzeznikogoniezamierzone7.
Wtrakcieprowadzenianiniejszychbadańzaobserwowałem,żeuczniowietzw.szko-
łyelitarnejwsposóbmniejlubbardziejtwórczywykorzystujązasoby,któredajeimich
kultura.Zpewnościąwypełniająramy,którezostałydlanichprzygotowane,takjakby
przestrzeniedowypełnienia,araczejmiejsca,którewodpowiednimmomencietrzeba
zająć,należypodługjakiegośnieuświadomionegoimperatywuzagospodarowaćlub,
odwołującsiędoźródłosłowiasłowankultura”,kultywować.Naileichpraktykikultu-
rowepozostajątwórcze?Toproblemniecoinnejmiary.Zpoczynionychprzezemnie
obserwacjiwynika,żejesttotwórczośćprzynajmniejpoczęściwpisanawramyocze-
kiwańnauczycieli,którzynietylkotenstanakceptują,aleiwspółtworząwtensposób
zuczniamiwięź-byćmożeoznaczającącoświęcejniżpodporządkowanieidomina-
cję.Williskontynuujeomawianiepraktykkulturowychwnastępującysposób:
Nieformalnepraktykikulturoweuprawiasięzewzględunato,żeprzynoszązado-
wolenieisatysfakcję,atakżepełniejsząświadomośćwłasnegoja,poczuciebycia
nnaprawdęsobą”wobrębiewłasnego,poznawalnegoświatakulturowego.Łączysię
6
A.Gramsci,Pismawybrane,t.1i2,KsiążkaiWiedza,Warszawa1961.
7
P.Willis,Wyobraźniaetnograficzna…,s.63.
16
