Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.KRYTYCZNAETNOGRAFIAEDUKACYJNA-ZAŁOŻENIAIINSPIRACJE
1.4.Procedurymetodologicznewkrytycznejetnografiiszkoły
Krytyczneukierunkowaniewbadaniachspołecznychoznaczawgruncierzeczydzia-
łaniekierowaneorientacjąaksjologiczną,którapowodujezainteresowaniekwestia-
misprawiedliwościspołecznejoraznierówności,atakżeprowadziwzamierzeniu
dopozytywnejzmianyspołecznej.Dlategoprzedmiotemzainteresowaniawtensposób
orientowanegobadaniapozostajątakieczynnikijakstrukturaspołeczna,relacjewładzy
czykulturawogólnymsensie.Zewzględunazłożonośćiróżnorodnośćstanowisk
krytycznibadaczejakościowitworząnraczejorientacjęniżwścisłymznaczeniuszkołę
metodologiczną”34.Podstawowezałożeniabadaczyprezentującychtęorientacjęmożna
podsumować,przytaczającsłowaKincheloe’aiMcLarena:
(…)wszelkamyśljestzapośredniczonaprzezspołecznieihistoryczniekształtowa-
nestosunkiwładzy;żefaktyniemogąbyćnigdyoderwaneoddziedzinywartości
lubpewnychinklinacjiideologicznych;żezwiązekmiędzypojęciemaprzedmiotem
orazpomiędzyznaczącymaznaczonymnigdyniejeststałyiniezmienny,aczęsto
nawetjestzapośredniczonyprzezrelacjespołecznewłaściwekapitalistycznemusy-
stemowiprodukcjiikonsumpcji;żejęzykjestkwestiąpodstawowąwformowaniu
subiektywności(napoziomieuświadamianym,jakinieuświadamianym);żepewne
grupywspołeczeństwiesąuprzywilejowanewzględeminnychichoćprzyczyny
tegouprzywilejowaniamogąsięznacznieróżnić,opresjacharakteryzującawspół-
czesnespołeczeństwajestnajsilniejreprodukowanawtedy,gdysamiuprzywile-
jowaniakceptująswójstatusjakoneutralny,niezbędnyinieunikniony;żeucisk
maniejednoobliczeiżeskupieniesięnajednymznichkoszteminnych(np.ucisk
klasowyversusrasizm)pomijazwiązkimiędzynimi;wreszcie,żepraktykibadaw-
czegłównegonurtustająsięnaogół,choćnajczęściejbezwiednie,narzędziami
reprodukcjisystemuklasowego,rasowegoigenderowego35.
Fragmenttenbodajnajpełniejoddajezawiłośćzałożeńróżnychorientacji
istanowiskwzakresiekrytycznychbadańspołecznych,którychinspiracjebazują
naszerokiejgamieteorii,począwszyodKarolaMarksa,GeorgaWilhelmaFrie-
drichaHegla,ImmanuelaKanta,MaxaWebera,szkołyfrankfurckiej,Foucaulta,
Derridy,PauloFreirego,LuceIrigary,askończywszynaWygockimiMichaile
Bachtinie36.Tym,cołączywszystkiestanowiskawramachorientacjikrytycznej
jeststosunekdoaksjologiiispecyficzniepojmowanezaangażowanie.Naczym
polegałobyowozaangażowanieaksjologiczne?Abyodpowiedziećnatopytanie,
odwołamsiędouwagCarspeckenadotyczącychorientacjikrytycznej37.
34
Ph.F.Carspecken,CriticalEthnographyinEducational…,s.3.
35
J.Kincheloe,P.McLaren,Teoriakrytycznaibadaniajakościowe[wi]Metodybadańjakościo-
wych,red.N.K.Denzin,Y.S.Lincoln,t.1,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2009,s.432-433.
36
Ibidem,s.432.
37
Cytujęiparafrazujęza:Ph.F.Carspecken,CriticalEthnographyinEducational…,s.6-7.
26
