Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
56
CzęśćI.Podstawyepistemologiczne,ontologiczneiaksjologicznedyscypliny...
•związki,złożoneodniesieniajednostkidośrodowiska,ujmujesięwtypologii
postaw:biernej,obronnejiczynnej(twórczej);każdeztychodniesień
zdeterminowanejestcechamipsychofizycznymijednostkiispecyfikąpo-
szczególnychwarunkówśrodowiskabiologicznego,społecznego,kulturalnego;
•zpunktuwidzeniazwiązkujednostkiześrodowiskiemwyodrębniasięcechy
środowiska,jaknp.subiektywnośćiobiektywność;środowiskoszersze
(pośredniooddziałujące)ibezpośrednie;
•zpunktuwidzeniaspecyfikielementówskładającychsięnaśrodowisko
wyróżniasięśrodowiskomaterialneiniematerialne;
•zpunktuwidzeniadostępności(jawności,wyrazistości)elementówśrodowiska
wyróżniasięważnąkategorięśrodowiskaniewidzialnego,którekonstytuuje
„subtelnątkankęstosunkówmiędzyludzkichimotywówdziałania”(ibidem,
s.6)iobejmuje,jaktookreślałaRadlińska(1961,s.34)„wartości,wierzenia,
normy,wzorykultury,tradycjezachowańcodziennychiodświętnych,słowem,
całąsferęwspółwyznaczającą,pozaczynnikamimaterialnymi,kondycję
jednostki,funkcjonowaniegrupludzkich(np.zespołupracownikówszkoły),
zbiorowości(osiedla,rejonuszkoły),instytucji(szkoły)”;doanalizytejkategorii
pojęciowejpowrócimywwykładziepoświęconyminstytucjisymbolicznej
(rozdz.3),zuwaginajejznaczeniedlaprzyjmowanejwnimperspektywy
społecznegotworzeniarzeczywistości;
•tepropozycjezróżnicowanegopostrzeganiaśrodowiskamogąbyćpodstawą
tworzeniakategoryzacjiisprzyjają,„jaksięzdajenajpełniej,refleksjinad
postępowaniemdiagnostycznyminaprawczym”(Butrymowicz,1993b,s.6).
Niebędziemywtymwykładzieszczegółowoanalizowaćkategoryzacji
środowisk,zamieszczamyjedyniekilkaichprzykładów.Najistotniejszewszakże
jestdostrzeżeniewzajemnościoddziaływańkonfiguracjielementówśrodowiska,
którezawszesązłożonewsposóbjednostkowyiniepowtarzalny,oraztych
elementówosobowychjednostki(podmiotu),któreorientująjejstosunekdo
środowiska.Istotnejest,abymimowyodrębnionych,zewzględówdydaktycznych,
kategoriiśrodowiskaniezapominaćozłożonościtkankispołecznejizłożoności
reakcjiindywidualnych.„Złożonastrukturaśrodowiskamożeulecwielorakim
przekształceniom,mającymznaczeniedlapomyślnościlubniepomyślnościżyciowej
jednostek”(ibidem,s.5),niezawszeodpowiadającymintencjomdziałającego
wdanympoluaktywnościpedagogaspołecznego.Zatemzłożonośćimożliwość
różnorodnościtychsamychkonfiguracjielementówśrodowiskażyciajednostkijest
zjednejstronybogactwem,zdrugiejzaśmożestanowićpułapkę,czego
doświadczająpraktykującypracęspołeczną/socjalnąprzedstawicieleprofesji
społecznych(wychowawcy,animatorzy,asystencispołeczni).Tacharakterystyka
stanowitakżeracjedlaorientacjiniedyrektywnej,którąmożnaodnaleźć
wpedagogicespołecznej(Radlińska,1935,1961)podpostaciątakichkategoriijak:
„pomocwrozwoju”,„towarzyszenierozwojowi”,„wychowawca-przewodnik”itp.,
wzbudzającerefleksjępokorynadmożliwościamiprzekształcaniarzeczywistości.
