Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Tekstfilozoficznywperspektywieprzekładoznawczej
zespołysądów,całeteorie,(2)przekazaniatychwynikówinnymludziomspełnia-
jącymczynnościpoznawcze,atocelem(3)uzyskaniaichwspółdziałaniawpozna-
waniutychsamychprzedmiotów,doktórychodnosząsięzdaniadanegodzieła
naukowego.(...)
Dziełaartystyczne,będącwytworami(...)stanówiprocesówpsychicznych
autora,główniewzruszeniowejnatury,(...)służąprzedewszystkimjegowypo-
wiedzeniusię,(...)powtóreucieleśnieniuwsobiewartościartystycznych
(...).Zawierajączaśtewartości,pełniwobecczytelnikadalszeróżnorodnefunkcje,
wśródktórychnaczołowysuwasięoddziaływanienańwszczególnysposóbprzez
wywołaniewnim(...)przeżyciaestetycznego,wktórympierwiastkiwzruszeniowe
dominująnadinnymi...11.
Polskifilozofprzyznaje,żedziełonaukowemożemiećcechydziełaartystyczne-
go,zaśtoostatnienierzadkoprzedstawiarównieżwartośćpoznawczą(BasilHatim
piszeonieuniknionejhybrydyzacjiiwielofunkcyjnościtekstów12),jednakzasadni-
czymkryteriumpodziałujesttutajnadrzędnycelautoraorazprzekazywanewarto-
ści(poznawczewpierwszym,estetycznewdrugimprzypadku).
101010Funkcjetekstu
Pozatymnajprostszym,tradycyjnympodziałemwprzekładoznawstwiefunkcjonu-
jewielebardziejszczegółowychtypologii.Jednymznajbardziejznanychjestpo-
działzaproponowanyprzezKatharinęReiss,któryopierasięnawybranych
funkcjachmowy.Reiss,zaKarlemBühlerem,rozróżniatrzypodstawowefunkcje:
informacyjną(niem.Darstellung13),ekspresywną(Ausdruck)orazapelatywną
(Appell).Funkcjetemiałyodzwierciedlaćtrzypodstawoweczynnościumysłowe
człowieka,tojestpostrzeganie,czucieipragnienie,atakżeodnosićsiędotrzech
podstawowychskładnikówkomunikacji,tojestnadawcy,odbiorcyitreścikomuni-
katu.Dopierwszejgrupyautorkazaliczatekstyprzekazującepewnąwiedzę,fakty,
wiadomościoświecie.Drugągrupęstanowiątekstyartystyczne,literackie.Trze-
ciązaśtekstyoperatywne(instrukcje,rozkazyitp.)orazperswazyjne(naprzykład
tekstyreklamowe)14.
11
R.Ingarden,Otłumaczeniach,w:M.Rusinek(red.),Osztucetłumaczenia,ZakładNarodowy
im.ossolińskich,Wrocław1955,s.128-129.
12
Por.B.Hatim,J.Munday,Translation.AnAdvancedResourceBook,Routledge,London-NewYork
2004,s.73.
13
ZofiaKozłowskatłumaczytęfunkcjęjakonprzedstawieniową”
,por.tejże,Oprzekładzietekstunaukowe-
go(namaterialetekstówjęzykoznawczych),WydawnictwaUniwersytetuWarszawskiego,Warszawa
2007,s.26.
14
K.Reiss,Text-types,TranslationTypesandTranslationAssessment,tłum.A.Chesterman,w:B.Hatim,
J.Munday,Translation,s.183.
16
