Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Resocjalizacjajakoprzedmiotbadańinterdyscyplinarnych
1.1.3.Socjologiaateoriaresocjalizacyjna
Whistorycznymrozwojunaukspołecznychpowiązaniapedagogikiresocjalizacyjnej
zsocjologiąmożemniejwidoczneibardziejrozproszonewszczegółowychproble-
machniżwprzypadkupsychologii,alewmiaręrozwojuwielkichsystemówiempi-
rycznychbadańsocjologicznychstawałysięonecorazbardziejistotneimożnawnio-
skować,żewperspektywierozwojuspołeczeństwa„późnejnowoczesności”powiązania
tebędąsięumacniaćirozszerzać,cobędzieodczytywanenanieprzewidywalnychwtej
chwiliobszarachludzkiejaktywności.
Wodróżnieniuodpsychologii,socjologiadostarczapedagogiceresocjalizacyjnejbar-
dziejpośrednichprzesłanekdowyznaczaniakierunków,zasadimetodpostępowania.
Przesłankitemieszcząsięwogólnychwizjachrozwojuspołeczeństwaorazwdiagno-
zachfunkcjonowaniastrukturwmezo-imikrosferze,awszczególnościwobjaśnieniach
strukturalno-funkcjonalnychelementówspołeczeństwa,awięcgrupiinstytucjispołecz-
nych.Dlateoriiresocjalizacyjnejszczególnieistotnetewynikibadańiichinterpre-
tacjesocjologiczne,któredostarczająobjaśnieńpodstawowychparametrówspołecz-
nychgrupiinstytucji,specyficznychdlahistorycznegookresuiokreślonegotypukultury.
Przydatnośćsocjologicznychdiagnozdlaresocjalizacjiuwidoczniłasięjużwpo-
czątkowychokresachrozwojusocjologii,czegowyrazembyłoodrzucenieortodoksyj-
negonatywizmuiskoncentrowaniesięnaspołecznychuwarunkowaniachprzestęp-
czościiinnychformachdewiacji.Przykłademtejprzydatnościbyłaasymilacjana
gruncieresocjalizacjipogląduDurkheima(Szacki,1981)oistocieifunkcjachdewia-
cji,onormalnejnaturzetychzjawiskimetodachichbadania.Fundamentalnezna-
czeniemiałateoriaCooleya,dotyczącagruppierwotnychiwtórnych,więzispołecz-
nej,orazuogólnieniabadańempirycznychSzkołyChicagowskiejrozwiniętychwteorii
Sutherlanda(Siemaszko,1993).
TeoriesocjologicznerozwijanepoIIwojnieświatowejnadałynowąinterpretację
strukturalnymuwarunkowaniomzjawiskdewiacyjnychwystępującymwrozwiniętych
nowoczesnychspołeczeństwachzachodnich,zarównowsferzemakro-,jakimezo-
imikrostrukturalnej.Podkreślićnależyto,żemimoideowejiintelektualnejblokady,
stosowanejzpremedytacjąwpowojennejPolsce,pracesocjologówzachodnich(zwłasz-
czaamerykańskich)docierałydoPolskibezwiększegoopóźnieniaiznajdowałyod-
zwierciedleniewtwórczościpolskichuczonychzajmującychsięproblemamipatolo-
giispołecznejiresocjalizacji(Podgórecki,1976;Czapów,1978;Konopnicki,1971).
Korzyściztegobieżącegokontaktubyływidocznejużwlatach70.,aporoku1989
teoriedewiacjipowstałenaZachodziestałysięnieodzownedlazrozumienianowej
polskiejrzeczywistości,rozwijającejsięwdużymstopniuwedługprawidłowościroz-
szyfrowanychwcześniejwrozwiniętychkrajachzachodnich.Wrecepcjitejprzodują-
cejmyślisocjologicznejdotyczącejpatologiispołecznejzasadnicząrolęodegraliba-
daczeskupieniwokółPodgóreckiego(1976).Szczególnieprzydatnebyłozapoznanie
polskichbadaczyzMertonowskąkoncepcjąanomii,cozaowocowałolicznymiopra-
cowaniamianalizującymistrukturalneifunkcjonalneźródłapatologiiiprojektami
działańprofilaktyczno-resocjalizacyjnych.