Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.BADANIAPSYCHOLOGICZNEZUDZIAŁEMDZIECI
PODEJŚCIESTATYCZNEvsPODEJŚCIEDYNAMICZNE
Wswoichprogramachbadawczych,niezależnieodtego,czydotycząjedno-
stekczygrup,czysątobadanianaukowe/podstawoweczyaplikacyjne/napotrzeby
praktyki,badaczemogąreprezentowaćalbopodejściestatycznealbodynamiczne.
Podejściestatycznekoncentrujesięnaaktualnejsytuacjidziecka.Analiziepod-
dawanejestzjednejstronyto,jakiesąpotrzebyosobiste-uniwersalneispecjal-
ne-dzieckaijaksązaspokajane,azdrugiejto,wjakimstopniuiwjakisposób
spełniaonowymaganiaioczekiwaniaswegootoczeniaspołecznego.Wprzypadku
podejściastatycznego,poszukującprzyczynjakiegośzachowaniadziecka,badacz
odwołujesiędostrefyaktualnegorozwoju(SAR)(Wygotski,1971).Cechątego
podejściajestkoncentracjanateraźniejszościujmowanejdwojako:(a)jakoaktual-
nasytuacja,wktórejfunkcjonujedziecko,(b)jakozasobywłasneizasobyotocze-
nia,jakimiwdanym-badanym-momencieswegożyciadzieckodysponuje.To
podejściemożnaokreślićjakonierozwojowe,gdyżproblemanalizowanyjesttylko
zperspektywytuiteraz,niestawiasiępytańaniojegogenezę,aniodalszekonse-
kwencje,np.owpływnaprzyszłyrozwójdziecka.
Natomiastwpodejściudynamicznymdziałaniadorosłego(diagnozaipo-
moc)ukierunkowywanesąjegowiedząonzawartości”strefynajbliższegorozwoju
(SNR)dziecka,czyliwiedzynietylkootym,codzieckojużwieiumiesamodziel-
niewykonać,aleprzedewszystkimotym,czegodopierozaczynasiędowiadywać
iuczyć,otym,jakiefunkcjedopierownimdojrzewają,względemjakichsytu-
acjiibodźcówdopierobudzisięjegowrażliwośćipodatnośćnazewnętrzneod-
działywania(Wygotski,1971).Cechąpodejściadynamicznegojestszerokieujęcie
funkcjonowaniadziecka-natledynamikiprzebieguiefektów(osiągnięćrozwo-
jowych)procesujegodotychczasowego,aktualnegoiprognozowanego,czyliprzy-
szłegorozwoju.Zatemchodzitutajospojrzenienadiagnozowanyproblemibada-
newzwiązkuznimobszarybądźaspektyfunkcjonowaniadzieckajednocześnie
ztrzechperspektywczasowych:
a)teraźniejszości:analizaproblemunatlezwiązkundziecko-otoczenie”,czylijak
dzieckoradzisobiezproblemem,wykorzystującposiadanezasobyiaktualne
wsparciezestronyotoczenia,
b)przeszłości:analizagenezyproblemu,jegouwarunkowańimechanizmówpo-
wstaniaiutrwalaniasię,
c)przyszłości:jakbędziesiętoczyładrogadalszegorozwojudziecka,gdybypo-
zostawićjensamosobie”,ijakiedziałanianależypodjąć,abytędrogęznaczą-
coodmienić.
DIAGNOZANEGATYWNAvsDIAGNOZAPOZYTYWNA
Wartoteżzwrócićuwagę,żeprowadzącbadaniadiagnostyczne,możemykon-
centrowaćsiębądźnadeficytach,bądźprzedewszystkimnazasobachdziecka.
Wydajesię,iżwpolskimspołeczeństwieciąglejeszczefunkcjonujestereotyp,
żepsychologzajmujesięjedynieosobamiześrodowiskpatologicznych,osoba-
19
