Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1Wprowadzenie
47
znaczącemiastourosłodoranginajwiększegoinajpotężniejszegoośrodkamiej-
skiegoMezoameryki.Jegobogactwoiprzepych,rozplanowanieulic,wielkość
budowli,wysokiejjakościrzeźbyzdrewna,mozaikizpółszlachetnychkamieni,
przedmiotyinkrustowaneturkusamiimuszlami,wyrobyzezłotaisrebramusiały
imponowaćmieszkańcom,azapewnetakżeprzybyszomzdalekichstron,wtym
Hiszpanom,którzynapoczątkuXVIwiekuznaleźlisięwsamymcentrumazteckiego
imperium.Iberowie,wchodzącdomiasta,ujrzelitamopartąnaplanieprostokąta
regularnąsiatkęulic,zrozrzuconymiwśródnichogrodami,boiskamidogrywpiłkę,
placamiigroblami,zewznoszącymisiękugórzekamienno-drewnianymipałacami,
świątyniamiidomami,lśniącymiwsłońcubieląelewacji.Otoczonewodą,górami
iwulkanamiTenochtitlánmusiałowyglądaćwtamtychczasachbajkowo,nierze-
czywiście,jakcałyświatazteckiejkultury,podzielonejnaklasyspołeczne,rządzonej
przezradęstarszyzny,wktórejkapłanicieszylisięnadzwyczajnymiprzywilejami,
starającsięutrwalaćwśródludziprzekonanie,żeświatłosłońca,dzielność,trzeź-
wość,wstrzemięźliwośćseksualna,prawda,pięknoiprzyzwoitośćmogłyistnieć
jedynieprzypowtarzalnyminajwiększympoświęceniu,jakimbyłaofaraludzkiego
życia.Sprawującpieczęnadoświatąireligią,kapłanitrzymaliwswychdłoniach
kluczedoprzyszłości,którawpewnymmomencie,wrazzwiatremzpółnocy,przy-
wiaławXVIwiekudoichpięknejstolicynowąsiłęicałkiemnieznanycywilizacji
aztecko-nahuatlańskiejporządekrzeczy.
AmerykaPołudniowa
Inkowie
Nakontynenciepołudniowoamerykańskim,proporcjonalniesłabiejzaludnionym
niżAmerykaPółnocnaiŚrodkowa,aleteżwielokrotniewiększym,zrodziłysięjedne
znajstarszychcywilizacjiprekolumbijskich.Zewzględunaznacznezróżnicowanie
geografczneiklimatycznecywilizacjeAmerykiPołudniowejwytworzyłybardzo
odmiennewzorcekulturoweipozostawiłyposobiewielkiebogactwozabytków
materialnych,atakżeogromnąróżnorodnośćzwyczajówiwierzeń58.
WzbiorowejświadomościokresprzedhiszpańskiwdziejachAmerykiPołudniowej,
azwłaszczaprahistorialudówzamieszkującychobszarAndów,kojarząsięprzede
wszystkimzcywilizacjąInków.Tymczasemkontynentpołudniowoamerykańskiza-
mieszkiwałowieleinnychgrupIndian.WKolumbiiosiedliłsięludChibcha.WBoli-
wiimieszkaliIndianieAjmara,wParagwaju-Guarani,anadalekimpołudniu
Chile-Mapuche.AutochtonicznejludnościbyłowAmerycePołudniowejznacznie
