Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Operacjonalizacjacelówkształcenia
21
Kształceniezajmujenarysunku1.1pozycjęśrodkową,wiążącąumiarkowane
elementywychowaniainauczania.Mawęższyzakresniżedukacja,obejmująca
wszystkierodzajedziałańskierowanychnawywołaniecelowychzmiankorzystnych
wuczniu,ijestmniejwyspecjalizowaneniżwychowanieinauczanie.Zewzględu
wszakżenasweśrodkowepołożeniejestwłaściwąpodstawąrozważańocelach
iwynikachdziałaniaedukacyjnegowszkołachogólnokształcących,jakiebędą
podjętewdwupierwszychrozdziałachtegopodręcznika.
1.2.Operacjonalizacjacelówkształcenia
Celekształceniaopisujązmianę,jakąchcemywuczniachuzyskać.Ponieważstan
osiągnięćuczniów„nawejściu”jestróżnyiwcaleniełatwydookreślenia
(zdiagnozowania),zwykliśmyograniczaćsiędoscharakteryzowaniastanukoń-
cowego,tj.doopisustanuwykształcenia.Pełniejszyopiszmianymusiałbyjednak
określaćpostęp,jakiegouczeńmadokonać(„wartośćdodaną”dostanupocząt-
kowego).Takaideajestgłoszonaoddawna,aleśrodkitechniczne(procedury
inarzędziawielokrotnegopomiaru)niesąnaraziewystarczające,bywyjśćpoza
eksperymenty.
Celekształceniaokreślamyjakozamierzonewłaściwościuczniówpodwzględem
emocjonalno-motywacyjnymipoznawczym.Prawidłowosformułowane,odnoszą
sięzawszebezpośredniodouczniów,doichwłaściwości,tj.doopanowanych
działań,postaw,wiadomościiumiejętności.Celewpostaci„Przedstawienie...”,
„Zapoznanieuczniów...”,„Kształtowanieumiejętności...”,„Wyrabianienawyku...”
akcentujączynnościdydaktycznenauczyciela,którestwarzająuczniommożliwość
uzyskaniapewnejwłaściwości,alenieopisujątejwłaściwościzdostateczną
precyzją.
Celekształceniasąformułowanewrozmaitysposób.Najistotniejszejest
rozróżnieniecelówzewzględunaoperacyjność,czylimożliwośćporównania
opisuzrzeczywistymiosiągnięciamiuczniów.Wyróżniamytudwarodzajecelów
kształcenia:ogólneioperacyjne
4
.
Celeogólne.Celeogólnewskazująkierunkidążeniaucznia.Gdynaprzykład
będzieto„systematyczneposzerzaniezainteresowańprzyrodniczych”lub„samo-
dzielnośćinterpretacjidoniosłychwydarzeńhistorycznych”,toakceptująctencel,
uznajemywartośćdążeniawtymkierunku,anauczycielmożeczućsięza-
inspirowanydotworzeniauczniomsytuacjisprzyjającychtymcelom.Formułowanie
celówkształceniawpostaciogólnejmawielezalet:
•
Jestbogateznaczeniowo.Przyrodajestbujna,jejbadanie–wielostronne,
aformyrejestrowaniadoświadczeń–różnorakie(kolekcje,opisy,schematy,
4
Tenpodziałjestzbliżonydoprzedstawionegowrozdziale9.,wktórymwyróżniono„celjako
ideał”i„celjakozamierzenie”.