Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Fleksjaakształtsłownika
17
niezawszepokrywająsięzgranicamiformwyrazowych.Zjednejstronyistnieją
formyzłożonezkilkusłów(np.czasprzyszłyczasownikówniedokonanych:będę
pisaćlubbędępisał),zdrugiejstronyzaśjednosłowomożeskładaćsięzkilku
formwyrazowych(np.idźżelubprzezeń)albozjednejformyiczęścidrugiej(np.
żebyśwzdaniuŻebyśsiętylkonieprzeziębił!).Kryteriaidentyfikacjiform
wyrazowychsąformułowaneczęściowowterminachparadygmatykifleksyjnej
(przezodwołaniedoichfunkcji),częściowowterminachsyntagmatykifleksyjnej
(przezodwołaniedoichbudowy).
WMorfologii(1998)opisfleksyjnypolszczyznyzostałpodzielonyinaczejniż
unas:wyodrębnionownimfleksjęfunkcjonalnąiparadygmatykęfleksyjną,ale
zakrestejdrugiejniepokrywasięznaszymrozumieniemtegoterminu.Nie
będziemytuanalizowaćróżnicmiędzypodejściemzastosowanymwMorfologii
anaszym.Taktamtenpodział,jakinasz,jestpotroszekonwencjonalny,aich
celemjestprzybliżeniefleksjiczytelnikowiizorganizowaniewpewiensposób
dalszegowykładu.
Zinnegopunktuwidzeniadzielisięfleksjęnadeklinacjęikoniugację.Ta
pierwszazajmujesięodmianąrzeczowników,przymiotników,liczebnikówiinnych
wyrazówodmiennychprzezprzypadki,tadrugadotyczyodmianyczasowników.
Wużyciusątakżeczasownikideklinowaćikoniugować,którychliterackieużycia
zaświadczają,żenaukęfleksjitraktujesiępotoczniejakoniewdzięczne,pamięciowe
opanowywaniewzorówodmianywyrazów.Postaramysię,abytaksiążkaukazała
teżinne,ciekawszeobliczefleksji.
Ćw01,2
1030Fleksjaakształtsłownika
Niewiemy,czyidea,zgodniezktórąjedenwyrazmożebyćreprezentowany
przezróżneformywyrazowe,pochodziodgramatyków.Byćmożewcześniej
wcielilijąwżycieautorzysłowników.Zauważmybowiem,żenaliściehaseł
typowegosłownikaniemawszystkichformwyrazowych.Zazwyczajkażdywyraz
reprezentowanyjesttylkoprzezjednązeswoichform,którąnazwiemytuformą
kanoniczną.Jejwybórzależyodtradycjiimożebyćróżnywsłownikachróżnych
języków.Naprzykładformąkanonicznączasownikówwsłownikachjęzyka
polskiegojestbezokolicznik,awsłownikachłacińskich–pierwszaosobaliczby
pojedynczejczasuteraźniejszego.
Wciągnięciewszystkichformwyrazowychnalistęhasełsłownikabyłoby
możliwe,alejestniepraktyczneiniepotrzebne.Użytkownicysłownikówzazwyczaj
wiedzą,jakaformakanonicznareprezentujedanywyraz,awięcgdzieszukać
oniminformacjiwsłowniku.Gdyróżnicamiędzyjakąśformąwyrazowąaformą
kanonicznąjestdużalubnieregularna–por.choćbypolskiesąibyć–formętaką
leksykografmożeprzytoczyćiodesłaćdoformykanonicznej.Niezmieniato
jednakfaktu,żepełnyopiswyrazujestwsłownikupodanyzasadniczotylko
2–Wykładyzpolskiejfleksji
