Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Nagórko,Zarysgramatykipolskiej,Warszawa2007
ISBN978-83-01-15390-8,©byWNPWN1998
RozdziałI
Alfabet
choćparadoksalniesamterminalfabetwywodzisięodnazwdwupierwszychliter
Alfabet
Pisowniapolska,jakłatwodostrzec,ukształtowałasięnapodstawiełaciny,
greckich:alfa–„orazbeta–….Nawiązującedołacinyokreślenieabecadło,
podobniejakijegopodstawaabc,jestwspółcześnierzadkoużywane.Jeślijuż,to
raczejwznaczeniuprzenośnym,zbioruelementarnychwiadomościzjakiejś
dziedziny,,np.abecadłosztuki,abcdobregowychowaniaitp.
Przyjęciełacinydlapisownirodzimejwiążesięwnaturalnysposóbztym,że
pismoprzyszłonaterenPolskiwrazzchrześcijaństwemwobrządkułacińskim.
PodobniejakwcześniejpaństwoczeskichPrzemyślidów,apóźniejWielkie
KsięstwoLitewskie,weszłaPolskawtensposóbwkrągkulturyłacińskiej,czego
najbardziejzewnętrznymwyrazemstałsięwłaśniealfabet.
Ichoćpismosamowsobieniezaprzątaszczególnieuwagijęzykoznawców,
przekonanychonadrzędnościmowyijęzykamówionegojakopodstawowejformy
komunikacji,tojednakzpunktuwidzeniahistoriijęzykabyłtofaktdoniosły.
Pismootwieraepokęhistorycznąwrozwojujęzyka.Historyczną,tzn.utrwaloną
wdokumentachjęzykowych,zwanychteżzabytkamizewzględunaichmierzony
setkamilatwiek(takimnajstarszymzabytkiemjęzykowym–jeślinieliczyć
wcześniejszychwtrętówpolskichwtekstachłacińskich–sąKazaniaświętokrzyskie
zpołowyXIVw.,dającewglądwewcześniejsząnawet,XIII-wiecznąsztukę
kaznodziejstwapolskiego).
ChrystianizacjaSłowiańszczyznynapołudnieoddzisiejszejPolskirozpoczęła
sięwcześniej,bojużwIXw.NazaproszenieksięciaRościsławazmisją
ewangelizacyjnądoKsięstwaWielkomorawskiegoprzybyliwysłannicycesarza
zBizancjum,braciazgreckichSalonik(Sołunia)–CyryliMetody.Stworzylioni
wzorowanynagrecealfabet,któryposłużyłdozapisutłumaczeniaPismaŚwiętego
naznanyimdialektsłowiański(braciaszczęśliwiepochodzilizmieszanego
małżeństwaiznalipozagrekąjęzykmiejscowychSłowian).Alfabetstworzony
przezbracisołuńskich,wodmianiezwanejcyrylicą(odimieniaCyryla),stałsię
podstawąpismaSłowianwschodnichipołudniowych.Wtensposóbsamopismo
podzieliłoSłowiańszczynęnadwakręgi:bizantyński(grecki)orazrzymski.
Zpierwszegoznichwywodząsięnastępującewspółczesnejęzykisłowiańskie:
bułgarski,macedoński,serbskiipotomkowiejęzykówruskich:rosyjski,ukraiński
