Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•zielnikprzypisywanyJANOWIANTONIEMUCAMELINOWI(zm.1774),profesorowi
AkademiiKrakowskiej,zawierający240okazówroślin,sporządzonywIpołowie
XVIIIw.15;
•zielnikJĘDRZEJABADURSKIEGO(1740–1789),profesoraAkademiiKrakowskiej,za-
wierający399okazówroślinzebranychwlatach1766–1770weWłoszech–obaza-
bytkiprzechowywanewInstytucieBotanikiUniwersytetuJagiellońskiego16;
•zielnikksiężnejIZABELICZARTORYSKIEJ(1746–1835)złożonywBiblioteceNarodo-
wejwKrakowie,ozaledwie30zachowanychkartach17.
Większośćzielnikówzabytkowychzebranychnaziemiachpolskichprzed1800
rokiemprzepadłabezpowrotniewlatach1830–194518naskutekzniszczeńwojennych.
Naziemiachodzyskanychmnóstwokolekcji,któreprzetrwałyIIwojnęświatową,prze-
padłowpierwszychlatachpojejzakończeniu19zpowodupozostawieniaichprzezdaw-
nychwłaścicieli.Wszędziebyłytozbioryamatorskielubprofesjonalnemałejiśredniej
wielkościprzechowywanewprywatnychdomach.
Dodajmy,żewIIpołowieXIXiIpołowieXXw.florystykązajmowalisięliczniamatorzy:
aptekarze,nauczycielegimnazjalni,inżynierowie,księża.Wykonywalinierzadkobardzopro-
fesjonalnezielniki,anawetdokonywaliznaczącychwskaliregionalnejodkryćflorystycznych.
Moglisięposzczycićdoskonałąznajomościąfloryokolicy,wktórejmieszkali.Wszystkobyło
możliwedziękiumiłowaniuswoich„małychojczyzn”,którychdokładnemuzbadaniupoświęcali
całelatażycia.Dziękikontaktom,jakieutrzymywalizzawodowymibotanikami,ichzbioryniemal
wolnebyłyodbłędówwoznaczeniach,anajważniejszeodkryciazczasemtrafiałynałamypubli-
kacjiflorystycznych20.
Wskutekniedostatkuopisów–miejscilatznalezieniaokazów–zbioryzabytkowe
wwiększościniemająwybitnejwartościflorystycznej,jednakżesątozabytkibezcenne
dlabadaczyhistoriibotaniki–wtymhistoriinazewnictwa.Taksamojestzzielnikiem
wielkiegopolskiegobotanikaJÓZEFAJUNDZIŁŁA(1794–1877),profesoraUniwersytetu
Wileńskiego.Jegopokaźny,boliczącyponad7000alegatówzbiór,byłkolekcjądydak-
tyczną21zaetykietowanąwsposóbwielceprowizoryczny.
Osobliwościzwiązanezzielnikiem.Jakkolwiekformasamejkolekcjizielnikowejjestjuż
ustalona,jednakrozwiązaniatechnicznestosowanewwykonywaniuzielnikazmieniałysięzbie-
giemlat.
Wmuzeachprzyrodniczychmożemyoglądaćzabytkowysprzętterenowydawnychflorystów.
Jeszcze50lattemuzebranewterenieroślinynoszonowblaszanympojemnikukształtuwalca,
abyzapobieczwiędnięciu.Miałonpasekdoprzewieszeniaprzezramię,azbokumetalowe
drzwiczki22.Byłotovasculum(łac.‘naczyńko’),przezpolskichbadaczynazywanebotanizerką23.
15PIEKIEŁKO1981.
16Op.cit.
17RADWAŃSKA-PARYSKA1991.
18Patrz:PIEKIEŁKO1981.
19RUSIŃSKAiURBAŃSKI1991.
20Por.np.przypisyw:VONUECHTRITZ1877,oraz:RUSIŃSKAiURBAŃSKI1991.
21KÖHLER1995.
22MASSEY,Collectionandfieldpreparationofspecimens1974.
23Por.ARCTÓWNA1911;HRYNIEWIECKI1922;SIUZIEW1953.
9
