Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iWłochy(od60do70kolekcjizgłoszonychwkażdymztychkrajów)38.Największą
liczbęokazówzielnikowychmająWielkaBrytaniaiStanyZjednoczone.
Zielnikijakodziedzictwo.ŁUKASZGHINIzwróciłjakopierwszyuwagęnawartość
naukowązbioruzielnikowego.Jegodziełouznajesiępodziśdzieńzawybitne.Metoda
suszeniaokazówiprzechowywaniaichnaarkuszachzielnikowychniezmieniłasięod
ponadczterystulat39.ZielnikiwykonujesięwedługmetodyzIpołowyXVIwieku.
Zbioryteumożliwiająprowadzeniewszechstronnychbadańnadroślinami:rozmiesz-
czeniemgatunkównaświecieihistoriąichwędrówek,nadprzeszłąiteraźniejsząróż-
norodnościąszatyroślinnejorazprzedewszystkimbadaniataksonomiczne.Zielnikisą
teżzapisemhistoriibotanikijakonauki,dziejówośrodkównaukowychikroniką
działalnościbotaników,sązatemdokumentemrozwojuwiedzybotanicznej.Wynalazek
GHINIEGOpozwalanamwięcpoznawaćprzeszłośćroślinisamejnaukionich.Jedno-
cześniejestniemaldoskonałymnarzędziembadawczym,któreotwieraprzednami
możliwośćdalszychwszechstronnychbadańbotanicznych.
Otoprzykładywspółczesnychpoglądównatentemat:
„Udokumentowanezbioryroślinigrzybów,czylizielniki,sąjednymznajstarszych,ajedno-
cześniejednymznajbardziejpodstawowychelementówbotanikisystematycznej.Dodziśnicnie
straciłyzeswegoznaczeniapomimoprzypinaniasystematyceetykietkinaukistaromodnejlub
wręczskończonej,anawetichznaczenieirolawzrastazkażdymrokiem.Wszybkozmieniającym
sięświeciezbłyskawiczniepostępującądegradacjąnaturalnegośrodowiskaibędącąjejnastęp-
stwemeksterminacjąwielugatunkówizastępowaniemichroślinamiadwentywnymi[przybyszami
zróżnychrejonówświata],zielnikistanowiąjedynedostępneźródłoumożliwiająceweryfikację
podstawowychdanychzdziedzinysystematykiifitogeografii.Prócztegonowetechnikibadaw-
cze,np.morfometriaczysekwencjonowanieDNA,dostarczającenowegotypudanychsystema-
tycznych,równieżwymagajądostępudodanychzielnikowych[…]”40.
„Wartośćzbiorówzielnikowychwzrosłaostatnioniepomiernie,główniezdwóchpowodów:
1)masowegoginięciagatunkówroślinnychnacałymświecie(wtakiejsytuacjiokazzielnikowy
jestczęstojedynymświadectwemtego,żeroślinatakaistniałaijakiemiaławłaściwości[icechy
budowy];2)możliwości(wwiększościprzypadków)wyizolowaniazokazówzielnikowychDNA
nadającegosiędobadań,cowdobieznacznegoożywieniabadańtaksonomicznych,m.in.dzięki
wprowadzeniumetodmolekularnych,uczyniłozzasuszonychroślinwprostbezcennymateriał
badawczy.”41
Dzisiejszyzielniktojużnietylkokolekcjasamychroślin,aletakżewszelkichdodat-
kowychinformacjiookazach.Przedmiotemzbiorusądzisiajtakżefotografieprzyrod-
nicze,dokładnerysunkiwykonanenapodstawieżywychlubzasuszonychokazów(iko-
nografia),wysuszonelubzakonserwowanepróbkiczęściroślindocelówporównaw-
czych,preparatymikroskopowe(np.pyłku,strukturydrewna,strzępekgrzybów)iwiele
38Op.cit.,stanna2004r.Publikowanewrozmaitychźródłachliczbyjednostekwkolekcjachzielniko-
wychróżniąsięnierazznaczniedlajednejitejsamejkolekcji.Dziejesiętakzpowodudzieleniaiłączenia
zielników,atakżeróżnegosposobuzliczaniazbiorówuzupełniającychikolekcjizabytkowych.Naprzykład
DATTA(1988,ss.110–111)podałdlazielnikaLEliczbęalegatówo1,5mlnwiększąniżobecnieopublikowana
wIndexHerbariorum.
39MASSEY,Theherbarium1974.
40OCHYRA2000.
41Słownikbotaniczny2003,s.1038.
13
