Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
AdamMickiewicz–JuliuszSłowacki:psychobiografianaukowa
Obadaniachbiograficznychdotądprowadzonychwliteraturoznawstwiebędzie
jeszczemowaprzyokazjiomawianiakwestiigatunkowych(wpodrozdziałach2.1.
i2.2.);wartojużwtymmiejscuzauważyć,żebezpośredniskutekzakwestionowania
statusuiteoretycznychpodstawbiografikimożnazaobserwowaćwbadaniachnad
życiemMickiewiczaiSłowackiego:obecniehistorycyliteraturyczęściejwybiera-
jąliterackieniżnaukowegatunkibiograficzne.Dobrymprzykłademsątutajprace
ZbigniewaSudolskiego,którypublikujeobszernenopowieścibiograficzne”30.Inni
znanibadaczewybierająsuperbiografię,któraumożliwiałączenienaukowegowar-
sztatuzfikcyjnymirekonstrukcjamizdarzeńlubuzupełnieniaminbiałychplam”
wżyciutwórców(gatuneksytuujesiępomiędzyopowieściąapowieściąbiograficzną,
czegoczytelnymtekstowymsygnałemstajesięwprowadzeniedialogówdonarra-
cjiocharakterzenaukowymlubpopularnonaukowym)31.Ucieczkąprzedcałościową
rekonstrukcjążyciatwórcy(cowymagałobyprzecieżprzygotowaniaokreślonejme-
todologii)sąrównieżnaderliczneostatniobiografiecząstkoweobejmującetylkowy-
cinekżycia(pewienokresbądźtemat)32lubtworzeniekompendiówwiedzynatemat
danegopisarzazamiastjegobiografii(coprzynajmniejwpewnymzakresieeliminuje
problemnarracji,gdyżzazwyczajpracaprzybieraformęsłownikalubencyklopedii)33.
1.2.Badaniabiograficznewnaukachspołecznych
Analizybiograficznewbadaniachpsychologicznych,socjologicznychipedago-
gicznychistniejąoddawna34.Przeprowadzasięjewedługrozmaitychtechnikokre-
ślanychogólnieterminemmetodbiograficznych.Ichcechąszczególnąjestanaliza
przebiegużyciajednostkiujmowanazokreślonegopunktuwidzenia:indywidualnego,
30
Z.Sudolski,Mickiewicz,Warszawa1997;Słowacki,Warszawa1996;Krasiński,Warszawa1997
czyNorwid,Warszawa2003.Wydajesię,żejesttopewnaformaucieczkiprzedmodyfikacjąkryty-
kowanegomodelubiografii.Skorobowiemznanyliteraturoznawcawybierazamiastnaukowegodyskur-
sugatunekliteracki,unikazarzutówostosowanieprzestarzałychmetodrekonstrukcjibiografiiwoparciu
oanalizęiinterpretacjędokumentów(cozarzucabiograficekrytykapoststrukturalistyczna).Jednocześ-
niemożepozostaćprzymodeluobiektywnym(bonatogatunekpozwala),awięcniejakontylnymi
drzwiami”wprowadzaswojeksiążkizpowrotemnaterennauki,sytuującsięwniedookreślonejprze-
strzenipracnpopularyzatorskich”lubnpopularnonaukowych”(cojednakdotyczyfunkcji,aniezawarto-
ścimerytorycznejtychksiążek).
31
Por.książkiJ.M.Rymkiewicza:Żmut,Warszawa1987;Baket,Warszawa1991:Kilkaszczegółów,
Warszawa1994;DoSnowiaidalej...,Warszawa1996;JuliuszSłowackipytaogodzinę,Warszawa1989;
K.Rutkowskiego:Mistrz.Widowisko,Gdańsk1996;Braterstwoalbośmierć,Gdańsk1999;E.K.Kossak,
Boskiediabły,Warszawa1996.Osamymgatunkuwięcejwpodrozdziale2.1.
32
Por.Aneks1iAneks2(napłycieCD).
33
PowstałynaprzykładdwatakieopracowaniadotycząceMickiewicza:M.Piechota,J.Lyszczyna,
SłownikMickiewiczowski,Katowice2000orazrokpóźniejwydanapracazbiorowa:J.M.Rymkiewicz,
D.Siwicka,A.Witkowska,M.Zielińska,Mickiewicz.Encyklopedia,Warszawa2001.Trzylatapóźniej
ukazałasięksiążkapoświęconaJuliuszowiSłowackiemu(J.M.Rymkiewicz,Słowacki.Encyklopedia,
Warszawa2004).
34
TłohistoryczneprzedstawiawyczerpującoW.RunyanMcKinleywksiążceHistorieżyciaapsy-
chobiografia:badaniateoriiimetody,przeł.J.Kasprzewski,Warszawa1992,s.16-21oraz200-202.
