Adam Mickiewicz - Juliusz Słowacki Psychobiografia naukowa

Anita Całek

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-233-3248-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

509

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Całek, Anita. Adam Mickiewicz - Juliusz Słowacki Psychobiografia naukowa. Red. . Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012, 509 s. ISBN 978-83-233-3248-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Całek, A.

T1 Adam Mickiewicz - Juliusz Słowacki Psychobiografia naukowa

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

PP Kraków

YR 2012

SN 978-83-233-3248-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 41702, author = "Całek, Anita", editor = "", title = "Adam Mickiewicz - Juliusz Słowacki Psychobiografia naukowa", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego", year = "2012", address = "Kraków", isbn = "978-83-233-3248-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Całek, Anita

ED -

TI - Adam Mickiewicz - Juliusz Słowacki Psychobiografia naukowa

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

CY - Kraków

PY - 2012

SN - 978-83-233-3248-0

ER -

Netografia (standard APA):

Całek, Anita. Adam Mickiewicz - Juliusz Słowacki Psychobiografia naukowa [baza danych online] Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012 [dostęp: 02 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/adam-mickiewicz---juliusz-slowacki-psychobiografia-naukowa-anita-calek-41702.

romantyzm, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz, biografia, psychobiografia naukowa

Czy Mickiewicz cierpiał na depresję? Na co chorowała jego żona Celina? Gdzie po studiach chciał zamieszkać Juliusz Słowacki? Co Salomea myślała o wyjeździe syna na emigrację? Jak wyglądały relacje Mickiewicza ze Słowackim podczas ich spotkań w Par...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-233-3248-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

509

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

WPROWADZENIE12
I. BIOGRAFIA - KILKA UWAG WSTĘPNYCH16
1. Rzut oka na współczesną biografikę i biografistykę18
1.1. Badania biograficzne w naukach humanistycznych18
1.2. Badania biograficzne w naukach społecznych23
1.3. Badania biograficzne wybitnych twórców "ponad podziałami"?27
2. W jaki sposób można napisać biografię?30
2.1. Biografie literackie33
2.2. Biografie faktograficzne41
2.3. Psychobiografia naukowa: nowa propozycja gatunkowa biografii faktograficznej45
2.3.1. Czym jest literaturoznawcza psychobiografia naukowa?46
2.3.2. Od metody badawczej do narracji o życiu i twórczości47
3. Specyficzne zniekształcenia spostrzegania w biografii52
3.1. Ukryta teoria osobowości: konstruowanie sylwetek innych53
3.2. Stereotypy i schematy jako podstawa konstruowania biografii55
4. Problemy z narracją biograficzną60
4.1. Literacki charakter narracji i dokumentów historycznych61
4.2. Zniekształcenia wynikające ze specyfiki poznania historycznego62
4.3. Prawda historyczna - fikcja literacka63
4.4. Co dalej z narracją biograficzną?67
4.2.1. Obiektywizm i prawda w biografii68
4.2.2. Miejsce teorii psychologicznych w narracji biograficznej i psychobiograficznej70
II. ANALIZY PSYCHOLOGICZNE W DOTYCHCZASOWYCH BIOGRAFIACH MICKIEWICZA I SŘOWACKIEGO74
1. Psychologia w biografiach Adama Mickiewicza76
1.1. Pierwsze monografie Mickiewicza77
1.1.1. Biografia w zarysie - monografia Piotra Chmielowskiego77
1.1.2. Mickiewicz doskonały - monografia Józefa Kallenbacha80
1.1.3. Portret Mickiewicza czy portret epoki? - monografia Stanisława Szpotańskiego83
1.1.4. Pełne czy nieukończone opus vitae?- monografia Juliusza Kleinera84
1.2. Biografie psychoanalityczne Mickiewicza92
1.2.1. Próba zbadania "duszy" Mickiewicza - psychobiografia Stanisława Maciaszka92
1.2.2. Mickiewicz u psychoanalityka - psychobiografia Jean-Charles'a Gille-Maisaniego95
1.3. Współczesne monografie Mickiewicza100
1.3.1. Słowo i czyn Mickiewicza - monografia Aliny Witkowskiej101
1.3.2. W polemicznym lustrze - "antymonografia" Jana Walca107
1.3.3. Mickiewicz mityczny - praca Bojana Biołczewa111
1.4. Opracowania biografii Mickiewicza - kierunki rozwoju badań115
2. Psychologia w biografiach Juliusza Słowackiego118
2.1. Pierwsze monografie Słowackiego119
2.1.1. Słowacki w korespondencyjnym "lustrze" - monografia Antoniego Małeckiego119
2.1.2. Biografia "hipotetyczna" Słowackiego - praca Ferdynanda Hoesicka120
2.1.3. Słowacki a Mickiewicz - monografia Józefa Tretiaka123
2.1.4. Słowackiego "poezja życia" - monografia Tadeusza Grabowskiego126
2.1.5. W poszukiwaniu pełni - monografia Juliusza Kleinera129
2.2. Biografie psychoanalityczne i artykuły psychobiograficzne135
2.2.1. W czeluściach duszy Słowackiego - psychobiografia Gustawa Bychowskiego136
2.2.2. Biografia "testerem" psychoanalizy - artykuły psychobiograficzne Stefana Baleya139
2.2.3. Od Freuda do Fromma - analizy psychobiograficzne Ewy Řubieniewskiej144
2.3. Współczesne monografie Słowackiego153
2.3.1. Rewolucjonista od narodzin do śmierci - biografia Eugeniusza Sawrymowicza153
2.3.2. Słowacki w zbliżeniach - próba monografii problemowej Aliny Kowalczykowej157
2.4. Opracowania biografii Słowackiego - co jest, czego brakuje?160
III. WPROWADZENIE DO PSYCHOBIOGRAFII NAUKOWEJ162
1. Bieg życia człowieka według modelu Charlotte Bühler164
1.1. Trzy rodzaje danych biograficznych165
1.1.1. Dane obiektywne - perspektywa biologiczno-biograficzna166
1.1.2. Dane subiektywne - perspektywa przeżyć168
1.1.3. Dane dotyczące dokonań - perspektywa osiągnięć170
1.2. Struktura życia człowieka w perspektywie rozwojowej171
1.2.1. Typologia struktur życia w koncepcji Charlotte Bühler173
1.2.2. Wyznaczanie fazy kulminacyjnej życia174
1.3. Przełom połowy życia a koncepcja Charlotte Bühler175
1.3.1. Charakterystyka przełomu połowy życia176
1.3.2. Kryzys połowy życia u twórców177
1.3.3. Syndrom Gauguina lub powrót do marzeń młodości178
2. Współczesne psychologiczne teorie twórczości180
2.1. Przegląd dawnych i współczesnych ujęć twórczości w psychologii182
2.2. Proces twórczy, czyli "jak" powstaje wielkie dzieło186
2.2.1. Od prywatnej idei do dzieła - koncepcja Howarda Gardnera188
2.2.2. Natchnienie: między romantycznym mitem a rzeczywistością psychologiczną190
2.2.3. Wgląd i przepływ jako psychologiczne ekwiwalenty natchnienia191
2.2.4. Koncepcja interakcji twórczej Edwarda Nęcki193
2.3. Osobowość twórcza - próba charakterystyki wielkiego twórcy194
2.4. Modelowa biografi a twórcy196
2.4.1. "Trójkąt twórczości" Csikszentmihalyiego196
2.4.2. "Modelowy Twórca" Howarda Gardnera197
2.4.3. Cztery typy twórców - uzupełnienie koncepcji Modelowego Twórcy204
2.4.4. Od twórczości uniwersalnej do osiągnięć wybitnych205
3. Uwagi wstępne do psychobiografii naukowej Adama Mickiewicza210
3.1. Materiał źródłowy211
3.2. Wyniki badań ilościowych - obszar danych obiektywnych213
3.2.1. Twórczość i rozwój intelektualny214
3.2.2. Życie osobiste221
3.2.3. Życie towarzyskie224
3.2.4. Życie społeczne227
3.3. Wyniki badań ilościowych - tematyka korespondencji228
3.4. Przebieg życia Adama Mickiewicza z perspektywy danych obiektywnych229
4. Uwagi wstępne do psychobiografii naukowej Juliusza Słowackiego233
4.1. Materiał źródłowy233
4.2. Wyniki badań ilościowych - obszar danych obiektywnych234
4.2.1. Twórczość i rozwój intelektualny234
4.2.2. Życie osobiste241
4.2.3. Życie towarzyskie245
4.2.4. Życie społeczne247
4.3. Wyniki badań ilościowych - tematyka korespondencji248
4.4. Przebieg życia Juliusza Słowackiego z perspektywy danych obiektywnych249
IV. PSYCHOBIOGRAFIA PORÓWNAWCZA ADAMA MICKIEWICZA I JULIUSZA SŘOWACKIEGO252
1. Dzieciństwo - pierwsze fascynacje tworzeniem254
1.1. Dzieciństwo Adama Mickiewicza255
1.2. Dzieciństwo Juliusza Słowackiego261
1.3. Podsumowanie: dzieciństwo i lata szkolne263
2. Dojrzewanie i dorosłość wyłaniająca się - czas pierwszych decyzji266
2.1. Młody Mickiewicz - między medycyną, fizyką a literaturą267
2.2. Młody Słowacki - między wiejską idyllą a karierą w Warszawie273
2.3. Podsumowanie: okres studiów276
2.4. Mickiewicz jako młody dorosły: między Kownem a Rosją277
2.4.1. Kowieńskie dylematy: poeta za szkolnym biurkiem277
2.4.2. Samotność w Kownie - czas dochodzenia do ekspertywności279
2.4.3. Przekład jako inspiracja twórczości własnej282
2.4.4. Kryzys przed pierwszym przełomem twórczym284
2.4.5. Pierwszy przełom twórczy: czas tworzenia Dziadów kowieńskich286
2.4.6. Przeznaczenie definitywne - pojawienie się celu życia292
2.5. Słowacki jako młody dorosły: między Warszawą a Genewą295
2.5.1. Pierwsze kroki w dorosłość295
2.5.2. Drezdeńskie dylematy: mamo, czy dobrze zrobiłem?299
2.5.3. Poeta przeszłorocznych wydarzeń301
2.5.4. Spotkanie mistrza z uczniem304
2.5.5. Pierwszy kryzys przed definitywnym wyborem przeznaczenia305
2.5.6. Pierwszy przełom twórczy: pisanie Kordiana309
2.5.7. Rywalizacja z Mickiewiczem311
2.5.8. Twórczość jako realizacja przeznaczenia definitywnego314
2.6. Podsumowanie: okres pierwszego przełomu twórczego316
3. Dorosłość właściwa - definitywność wyborów320
3.1. Mickiewicz w fazie dorosłości właściwej320
3.1.1. Między pierwszym a drugim przełomem - okres terminowania twórcy321
3.1.2. Autonomia i nonkonformizm: wchodzenie w rolę mistrza324
3.1.3. Poeta jako człowiek zobowiązany do rozwoju334
3.1.4. Przygotowanie do drugiego przełomu twórczego - faza gromadzenia doświadczeń337
3.1.5. Kryzys w realizacji przeznaczenia - Mickiewicz a powstanie listopadowe343
3.1.6. Depresja Mickiewicza: dramat niedziałania346
3.1.7. Mickiewicz w Wielkopolsce: między rozpaczą a ucieczką od poczucia winy351
3.1.8. Pokonanie depresji: od przeżycia własnej klęski do sformułowania nowych celów353
3.1.9. Dojrzałe i pełne zaangażowanie w realizację przeznaczenia355
3.1.10. Drugi przełom twórczy: tworzenie Dziadów drezdeńskich357
3.1.11. Pan Tadeusz jako ukoronowanie drugiego przełomu twórczego363
3.1.12. Poezja w zetknięciu z prozą życia - jak realizować przeznaczenie?367
3.2. Słowacki w fazie dorosłości właściwej368
3.2.1. Rozwój twórczości po pierwszym przełomie369
3.2.2. Zadania rozwojowe okresu dorosłości i bezradność Słowackiego371
3.2.3. W poszukiwaniu wsparcia - Słowacki jako syn, kochanek, przyjaciel376
3.2.4. "Męska" przygoda - podróż duchowa381
3.2.5. Twórczość między pierwszym a drugim przełomem384
3.2.6. Walka o autonomię: ambiwalencja w relacjach z matką384
3.3. Podsumowanie: Mickiewicz i Słowacki w fazie dorosłości właściwej389
4. Średnia dorosłość - bilans życia392
4.1. Adam Mickiewicz w okresie średniej dorosłości392
4.1.1. Mickiewicz jako przywódca i autorytet: pełnia dorosłości393
4.1.2. Czas ostatecznych decyzji: małżeństwo czy kapłaństwo?398
4.1.3. Trudna paryska codzienność - jak zjednoczyć emigrację?400
4.1.4. Życie w cieniu choroby psychicznej żony403
4.1.5. Mickiewicz jako Mistrz - wykłady w College de France407
4.1.6. Kryzys połowy życia - niemożliwe osiągnięcie jedności?410
4.1.7. Dlaczego Mickiewicz uwierzył Towiańskiemu?411
4.1.8. Jedność jako wiara w jedną ideologię - okres przynależności do Towiańskiego414
4.1.9. Jedność jako realizowanie tej samej idei różnymi środkami420
4.1.10. Dlaczego przestał publikować, chociaż dalej pisał?425
4.2. Juliusz Słowacki w okresie średniej dorosłości429
4.2.1. Ku pełnej autonomii: podmiotowa kulminacja życia430
4.2.2. Kryzys wieku średniego: czas przewartościowań433
4.2.3. Słowacki wśród towiańczyków436
4.2.4. Czy towiańczyk może być poetą?440
4.2.5. Zmiana dominanty życiowej jako rezultat pokonania kryzysu wieku średniego441
4.2.6. Zerwanie z towiańczykami444
4.2.7. Przeżycie drugiego przełomu twórczego: poeta jako rewelator tajemnic genezyjskich446
4.2.8. Słowacki w okresie genezyjskim: obraz epistolarny449
4.2.10. Znaczenie drugiego przełomu twórczego w rozwoju Słowackiego455
4.3. Podsumowanie: kryzys połowy życia i sposób wyjścia z niego457
5. Późna dorosłość - czas pożegnań460
5.1. Mickiewicz na początku piątej fazy życia460
5.1.1. Między nadzieją a rozpaczą461
5.1.2. Spróbować jeszcze raz464
5.2. Słowacki w piątej fazie życia466
5.2.1. Starość jako motyw korespondencji Słowackiego przed piątą fazą466
5.2.2. Relacje z matką w piątej fazie: między miłością a rozczarowaniem468
5.2.3. Życie ze świadomością bliskiej śmierci470
5.3. Podsumowanie: piąta faza wyznacznikiem pełnego biegu życia474
6. Struktura przebiegu życia Mickiewicza i Słowackiego476
6.1. Przebieg życia Adama Mickiewicza i jego struktura476
6.2. Przebieg życia Juliusza Słowackiego i jego struktura478
ZAKOŃCZENIE482
BIBLIOGRAFIA PRAC CYTOWANYCH484
INDEKS OSOBOWY496
INDEKS NAJWAŻNIEJSZYCH POJĘĆ504

2.WJAKISPOSÓBMOŻNANAPISAĆBIOGRAFIĘ?

Opracowaniabiograﬁczne,choćpowstająwobrębieróżnychdziedzinnauki,sązła-

twościąwyróżnianespośródinnychpracnaukowych.Cechąspecyﬁcznąbiograﬁijako

tekstujestjegotemat:historiażyciaosoby-pisarza,polityka,artystyitp.Tematten

jestzarazemkryteriumselekcyjnymporuszanychwątków:biograﬁanaplanpierw-

szywysuwafaktyuczestniczącewkształtowaniuogólnejkoncepcjibohatera,inne

wzmiankującmarginesowolubeliminująccałkowicie1.Biograﬁatozatemnarracyjna

opowieść,zawierającasekwencjęwydarzeńidoświadczeńodkołyskiażpogrób2;jest

relacjąoprzebiegużyciaosoby,tworzonądlarozmaitychcelów(zpunktuwidzenia

autora)iodpowiadającąnaróżnepotrzebyspołeczne(zpunktuwidzeniaodbiorcy).

Chociażopracowaniabiograﬁcznemająwpolskimliteraturoznawstwiedługątra-

dycję,gdyżpowstawałyrównoleglezteoretycznymirozważaniamistanowiącymi

zrębyhistoriiiteoriiliteratury,tododniadzisiejszegopolebadańnadżyciorysami

wielkichtwórcówliteraturywydajesięnieuporządkowane,cosprawia,żetrudnosię

ponimporuszać.Brakujeprzedewszystkimcałościowejklasyﬁkacjipozwalającej

nadokonywanierzetelnychporównańmiędzyróżnymiopracowaniaminatematży-

ciapisarzy.

Współczesnadeﬁnicjabiograﬁi,zaproponowanaprzezJanuszaSławińskiego,

podkreślawieloaspektowośćtegogatunku,rozumianegojakoopowiadanieokole-

jachżyciowychjakiejśosoby,zwłaszczawybitnej,mające-wzależnościodcelu

-charakternaukowo-historyczny,literacki,panegirycznylubpopularyzatorski3.De-

ﬁnicjitejdalekojednakdostrukturalistycznejprecyzji:akcentującogromnąróżno-

rodnośćfunkcji,Sławińskinadmiernieposzerzaużywanytermin.Biograﬁamareali-

zowaćtakwieleodmiennych,częściowosprzecznychzesobącelów(cozwiązane

jestkażdorazowozodmiennościąpodwzględemformalnym),żeniemożestanowić

jednorodnegogatunku,tymbardziejżepowstajewróżnychdziedzinachhumanisty-

ki,ulegającichmetodologicznymwpływomiróżnicującsięjeszczebardziej.Należy

zatemzacząćodzmodyﬁkowaniadeﬁnicjizaproponowanejprzezSławińskiego,gdyż

biograﬁaniejestjednorodnągatunkowoopowieściąspełniającąróżnorakiefunkcje.Sta-

łasięraczejgatunkiemnadrzędnymgrupującymopracowaniaocharakterzebiograﬁcz-

nym,takliterackie,jakifaktograﬁczne;naukoweipopularne4.

R.Loth,Zproblemówbiograﬁcznejkronikiliterackiej,w:Staniperspektywyrozwoju...,s.20.

W.RunyanMcKinley,Historieżyciaapsychobiograﬁa,s.12.

Za:J.Sławiński,Biograﬁa,s.67.

Wtymmiejscuomawiamwyłączniepolskieklasyﬁkacjegatunkówbiograﬁcznych;nieodnoszę

siędopropozycjiJamesaL.Clifforda(tegoż,Odkamykówdomozaiki.Zagadnieniabiograﬁiliterackiej,

Brak wyników

Adam Mickiewicz - Juliusz Słowacki Psychobiografia naukowa

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra