Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AdamaMickiewiczaantropologiakulturyrosyjskiej
29
WswoichtekstachpoetyckichMickiewiczprezentujepostaciwspółczesnemubądź
działającewnieodległejprzeszłości(KonradRylejew,AleksanderBestużew,senator
MikołajNowosilcow,carMikołajI)lubkonkretyzujepostaciehistoryczneodległej
przeszłościzapomocąsymbolicznychartefaktówoglądanychosobiście,ewokujących
działalnośćdanejpostaci(carPiotrI,carycaKatarzynaII).
ZMickiewiczowskiejwspółczesnościpochodząrównieżznaczącedlakonstrukcji
świataprzedstawionegopostacifikcyjne,takiejakkapitanRykówczymajorPłut10,
którychsylwetkiilustrująnapięciemiędzyszczerościąduszysłowiańskiejidestruk-
cyjnymdziałaniemcarskiegosystemu,obdarzoneczęstoznaczącyminazwiskami
(zgodniezteoriąpoetyoznaczeniutzw.organicznejetymologii,zrozumiałejdla
człowiekazludu11).obiepostacipoematu,charakteryzowanezarównodyskursyw-
nymiopiniaminarratora(n[ł]oficerrotny,panNikitaRyków,/Moskal,leczdobry
człowiek,[ł]”12;nTenMajor,Polakrodem,zmiasteczkaDzierowicz,/Nazywałsię
(jaksłychać)popolskuPłutowicz,/Leczprzechrzciłsię;łotrwielki,jaksięzwykle
dzieje/ZPolakiem,którywcarskiejsłużbiezmoskwicieje”[s.259]),jakipoprzez
enuncjacjeiautocharakterystykisamychbohaterów.Wtejmateriiszczególnieistotną
rolęwkonkretyzacjisylwetkipoczciwego,honorowegożołnierzaNikityRykowa,który,
choćncarkaże”
,tojednakLachówżałuje,odgrywająrosyjskieprzysłowia,którymi
nasyconesąjegowypowiedzi.SzczeraduszaRykowa,funkcjonującegowtrybach
despotycznegosystemu,ujawnia,zjednejstrony,kiedytomożliwe-wrozmowach
zPolakami,pokładypierwotnejsłowiańskiejdobrociiżyczliwościdlaludzi,braku
uprzedzeń,zdrugiej-wrozmowachzeswoimdowódcąwykazujesięznajomością
realiówsystemu,zwłaszczajegokorupcjogennejnatury,którapozwaladziękiłapówce,
załatwićkażdąsprawę.
PrzezaforystycznysztafażwypowiedziRykowaMickiewiczprezentujeciepły,
emocjonalnyportretRosjanina-prostegoczłowieka,wolnegoodzapiekłejzawziętości
wobecwojennychprzeciwników,zktórymi,kiedypadarozkaz-walczynaśmierćiżycie,
awczasiezawieszeniabroni,kiedynachwilęniejesttrybikiemwwojennejmachinie
imożeprzejawićludzkieuczucia-wykazujewobecswegowroga,któregochwilę
temugotówbyłzabić(boncarkazał”),chęćdorozmowy,biesiadowania,okazywania
10
StanisławPigoń,redaktornsejmowego”wydaniapoematuzwracauwagęwDodatkukrytycznym:nPłut,
nazwiskotzw.znaczące,poros.filut,spryciarz”
.Zob.A.Mickiewicz,Dzieławszystkie,t.4,PanTadeusz.
TekstgłównyustaliłW
.Bruchnalski,DodatekkrytycznyprzygotowałS.Pigoń,Warszawa:Nakładem
SkarbuRzeczypospolitej.WydaniedokonanezmocyuchwałySejmuUstawodawczegoRzeczypospolitej
Polskiejzdnia18XII1920roku,SkładGłównywKasieim.Mianowskiego1934,s.572.WładimirDal
podajeowielebardziejnegatywneznaczeniesłowanплут”:nловкийобманщик,мошенник,бездельник,
нечестныйчеловек”
.Zob.:.Даль,Толковыйсловарьживоговеликорусскогоязыка,t.3,Москва1882,
s.130.
11A.Mickiewicz,Literaturasłowiańska.LekcyaXIV
.14.03.1843,w:idem,Dzieławszystkie,t.7,wydał
iobjaśniłT.Pini,Lwów[1911-1913],s.148.Kolejneodwołaniadowykładów(określanychmianemlekcji)
Literaturysłowiańskiejpochodząztejedycji.Wtekściewskazywanyjestnumer,datawykładu,tomistrona.
12
A.Mickiewicz,Dzieławszystkie,t.4,s.259.Dalszeodniesieniadopoematupochodząztegowydania,
wtekściewskazywanyjestnumerstrony.
