Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Zagadnienieodpornościwujęciuróżnychdyscyplinnaukowych
11
Odrębnąkategoriąpojęciowąjestodpornośćspołeczno-ekologiczna,
któraoznaczazdolnośćzintegrowanychukładówprzyrody,społeczeństwa
igospodarkidopochłanianiazaburzeńipozostawaniawstanierównowagi
(Carpenter2001).Poglądtenzostałopartynahipotezie,żezasadyudoku-
mentowanenaukowonagruncieekologiiekosystemówmożnatakże-wyko-
rzystującogólnąteorięsystemów-przenieśćnaznaczniebardziejskompliko-
waneukładyekologiczno-speczno-gospodarcze.Załenietakieakceptu
równieżHolling(2001)orazHollingiGunderson(2002).Wtymprzypadku
wartościądodanąwstosunkudoodpornościekologicznejjestzdolnośćsys-
temuprzyrodniczo-antropogenicznegodouczeniasię,jegoprzystosowanie
dozmianorazsamoorganizacja.Wkolejnychpracachkontynuującychten
nurtrozważańumiejętnośćsamoorganizacjijesttraktowanajakoprzewod-
niacechatzw.kompleksowychsystemówadaptacyjnych(CAS)(Quinlan
iin.2016).
Innewątkiprackoncepcyjnychnadodpornościązłożonychsystemówsku-
piająsięwwiększymzakresienałączeniuaspektówspołecznychigospodar-
czych(Adgeriin.2005;Norrisiin.2008;Pasteur2011;Manciniiin.2012;
Berkes,Ross2013).WedługAdgera(2000)społecznywymiarodpornościpo-
leganajejpostrzeganiujakozdolnościjednostek,gruplubcałychspołeczeństw
dosprostaniazewnętrznejpresji,którajestnastępstwemzmiangospodarczych,
politycznychlubprzyrodniczych.Mancinniiin.(2012)operująpojęciemDod-
pornośćspołeczno-ekonomiczna”,traktującjakowłaściwośćsystemówpo-
lityczno-gospodarczychpolegającąnaichdostosowaniusiędoniekorzystnych
zdarzeń.ZkoleiPasteur(2011)posługujesięterminemDodpornośćrozwojowa”
-zdolnośćokreślonejosoby,gospodarstwadomowegolubinnejzagregowanej
strukturydoewoluowaniawobliczuróżnorodnychczynnikówsprawczych.
Różnicemiędzytymikoncepcjamimajązasadniczywpływnamożliwościpo-
miaruiilościowejocenytegozagadnieniaorazsposobyzarządzaniaodpornością
wpraktyce(Carpenteriin.2001;Alinoviiin.2008).
ZdaniemPatonaiJohnstona(2001,2017)zanalizyróżnychdefinicjiodpor-
nościwyłaniasiękategoriapojęciowa,naktórejopisskładająsię:
1)rodzajiwielkośćzmian,którymmożnapoddaćsystem,przyjednoczesnym
zachowaniutejsamejstrukturyifunkcji-tzw.tożsamościsystemu;
2)stopień,wjakimsystemjestzdolnydosamoorganizacji,awięczorganizo-
waniasiępoustąpieniuzakłóceń;
3)stopień,wjakimsystemwykazujemożliwościadaptacji,czyliprzystosowania
siędozmieniającychsięwarunków.
ZkoleiMcAslan(2010)zauważa,żejednymzgłównychelementówłączą-
cychdefinicjeodpornościjestodwołaniesiędozagrożeńlubniekorzystnych
zdarzeń,awięczjawisk,któreuznajesięzanieprawidłowepodwzględemich
skali,charakterulubczasuwystąpienia.Odpornośćjestwtymprzypadkutrak-
towanajakozdolnośćdoreagowanianazagrożeniaalbonietypowezdarzenia