Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
ROZDZIAŁ1.Odpornośćprzyrodniczaorazjejznaczeniewadaptacyjnym…
(Bruneauiin.2003;ResilienceAlliance2004,2007a,b,2010;StockholmRe-
silienceCenter2017).Równieczęstodotyczytowstrząsównaturyprzyrodni-
czej,gospodarczejispołecznej(Kulig,Hanson1996;Buckle1998;Adger2000;
Hamel,Välikangas2003;Martin2010).
Niemalwszystkiedefinicjeodpornościistabilnościuwzględniająwystą-
pieniepozytywnegorezultatu,czylimożliwościpochłanianialubuwalniania
energiiwcelupowrotusystemudopoprzedniegostanu(Gere,Goodman
2009)czyzdolnościjednostki,grupyluborganizacji/systemudodalszego
istnienia(Longstaff2005;Richling,Solon2011).Wniektórychprzypadkach
pozytywnywynikoznaczapowrótdostanusprzedwystąpieniazakłóceńlub
osiągnięciestanulepszegoodtego,którypoprzedzałzaburzenie.Kolejnym
stałymelementemokreślającympojęcieodpornościjestprzygotowaniesię
nazmiany.Tenelementdefinicjijestwłaściwościąsystemu,którapowinna
byćkształtowanawsposóbsformalizowanyiplanowyprzezopracowywanie
programów,standardówlubproceduroperacyjnychorazciągłyrozwójpoten-
cjałulubkapitałuekologicznegoispołecznego-gospodarczego(Walkeriin.
2002,2004;Sevilleiin.2008).
Innym,równieważnymatrybutemodpornościjestadaptacyjność,czyli
możliwośćprzystosowaniasiędoobecnychlubprzyszłychzmianorazzwiązana
ztymzdolnośćuczeniasię.Uczeniesięiadaptacjaefektemnabytychsamo-
dzielnielubprzyjętychzzewnątrzdoświadczeńiwzorcówreakcjinasytuacje
kryzysowe.Ważnąrolęwtymprocesieodgrywamożliwośćdysponowaniaod-
powiednimizasobamiinformacji,przezgromadzenieiocenędanych,prowa-
dzenieobiektywnychbadańorazudostępnianieuzyskanychnatejpodstawie
wnioskówizaleceń.Charakterystycznadlaodpornościgotowośćdozmian
orazadaptacjawprzypadkuniektórychdefinicjijestkojarzonabezpośrednio
zsynergiąpodejmowanychwtymceludziałań.Harmonijnewspółdziałanie
jakoreakcjanasytuacjekryzysowejestobecneprzedewszystkimwanalizach
procesówspołeczno-gospodarczych(Paton,Johnston2001).
Podsumowując,należyuznać,żekoncepcjarezyliencjizłożonychsystemów
przyrodniczo-antropogenicznychmożewskazywaćdrogiskutecznegoprze-
ciwdziałanialubradzeniasobiezzagrożeniamiorazkryzysamiwichwymia-
rzeekologicznym,społecznymlubgospodarczym.Potwierdzeniemtegojest
posługiwaniesiępojęciemodpornościwbadaniachekosystemów,jednostek
izbiorowościspołecznychczywreszciestrukturiprocesówgospodarczych
(Fridolin,Jax2007).Zarównieważneuznajesiępróbyintegrowaniatych
zagadnieńprzezbadanieodpornościbardziejzłożonychukładówspołeczno-
-ekologicznychlubspołeczno-gospodarczych(por.tab.2).
Pomimodominującegopoglądu,żekoncepcjarezyliencjijestmałoprecyzyjna
orazzbytszerokozarysowana,różnicewdefiniowaniukluczowychdlaniejpojęć
nietakznaczące.Niezależnieodwykazanychpowyżejmożliwościlicznych
zastosowań,przedstawionewrozdzialedefinicjemająwielecechwspólnych,do
którychnależyzaliczyć:reakcjęnazagrożenia,zdolnośćichpochłanianiaoraz