Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
skiego,cozapoczątkowałodziałanianarzeczrozwojunowoczesnej
technologiizwiązanejznnapędemnaparę”.Innymprzykładembyło
powołanietzw.ruchuklemensowczyków,wspierającychfinansowomo-
dernizacjęprzedsiębiorstw41.Podjęteprocesymodernizacyjnemiałydo-
tyczyćnietylkoindustrializacjiprzemysłu,aletakżerolnictwa.
Istotnąrolęwpromowaniupostęputechnicznegoodegrałapolityka
edukacyjnarząduKrólestwa.NapoczątkuXIXwiekuzainicjowano
polskieszkolnictwoiczasopiśmiennictwo,cospowodowałopowolne
noswajaniesię”społeczeństwaztechniką.Następowałatakżezmiana
negatywnegostosunkudozawoduinżyniera,któryuprzedniotraktowa-
nybyłjakoprofesjaniższegorzędu.Społeczeństwozaczęłodostrzegać
przydatnośćinżynierówwwieludziedzinachżycia,nietylkowwojsko-
wości,azdobywaniekarieryzawodowejwtymobszarzeprzestanouwa-
żaćzapewnegorodzajuekstrawagancję42.
PostępująceodlatpięćdziesiątychXIXw.upowszechnieniecoraz
doskonalszychmaszynparowychwprodukcjifabrycznejKrólestwaPol-
skiegododatkowoutwierdziłozwolennikówprzemianwprzekonaniu,
żetylkopoprzezpoddaniesiępostępowicywilizacjitechnicznejPolacy
mieliszansęwpłynąćnazmniejszeniedystansu,jakidzieliłichdawnezie-
mieodpaństwEuropyZachodniej43.NiewszyscymieszkańcyKrólestwa
zgadzalisięzpoglądemonieuchronnościrozszerzaniawpływówpostępu
technicznego.Negatywnenastawienieuzasadnialim.in.troskąoutrzyma-
niemiejscpracydlagorzejusytuowanychiniewykształconych.Zchwilą
wprowadzeniadowieluzakładównowychurządzeńichwłaścicielenaj-
częściejograniczalizatrudnienie.Powstałasytuacja,wktórejzjednejstro-
nywynalazkiXIXw.wpłynęłynapoprawężyciacodziennego,poprzez
wprowadzaniewygódizaspokojenierosnącychpotrzebspołeczeństwa,
zdrugiejstronymaszynyodebraływieluludziompracę44.Wrazzupływem
czasuznacznaczęśćspołeczeństwazaczynałauznawaćpostęptechniczny
zaprocesnieuchronnyiniezbędnydlarozwojuziempolskich.Ważnąrolę
wtymzakresieodegraładziałalnośćtzw.industrialistów,którzypoprzez
propagowaniewzrostuliczbyróżnorodnychzakładówprzemysłowych
41T.Kizwalter,Nowatorstwoirutyny.Społeczeństwopolskiezaborurosyjskiegowobec
modernizacji(1840-1863),s.67.Cyt.za:K.Zienkowska,JacekJezierskikasztelan
łukowski[w]:nZdziejówszlachtypolskiej”,Warszawa1963,s.15-18.Por.R.Cze-
pulis-Rastensis,MyślspołecznatwórcówTowarzystwaRolniczego(1842-1861),Wro-
cław1964,s.213-214.
42B.Orłowski,OsiągnięcieinżynierskieWielkiejEmigracji,Warszawa1992,s.19-20.
43W.Garbiński,RocznikiGospodarstwaKrajowego,t.28,1856,s.272-273.
44T.Kizwalter,Nowatorstwo...,op.cit.,s.35-36.
Postęptechnicznynaziemiachpolskichwokresiezaborów
25
