Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KORZYSTaniEZUTWORÓWWanTOlOGii
Zamieszczanieutworówwpodręcznikachiwypisachcharakteryzuje
sięprzystosowaniemdookreślonejformułyprogramowej.Wypisystano-
wiąformędostosowanądookreślonejpodstawyprogramowejzreguły
znajdującejwyrazwpodręczniku,któregotreśćjestuzupełnianaodpo-
wiedniodobranymmateriałempoglądowymkorespondującymztreścią
podręcznika.WielkiSłownikJęzykaPolskiegoPWNniezawieraobjaśnienia
pojęciaUwypisy”.WSłownikuwyrazówobcychPWNznajdujesięnatomiast
używanyniegdyśwpolszczyźniesynonimtegopojęcia,chrestomatia,
definiowanajakoUwybórwyjątkówzdziełróżnychautorów,najczęściej
doużytkuszkolnego;wypisy”11.
Wedługtradycyjnegorozumieniaantologiazawierałanatomiast
swobodnietwórczeujęciekluczadoboruutworówokreślonegorodzaju
różnychautorów.Istotątegogatunkujestwłaśniekluczdoboruwyraża-
jącyindywidualnytwórczyzamysłjejautoraukazaniawtymwyborze
określonejidei,cechylubzjawiska.Jedyniewyjątkowoantologiasta-
nowiutwórnaukowy,czylitaki,wktórymkluczdoborupełniłfunkcję
poznawczą,dominującąnadfunkcjąartystyczną.Interesującądefinicję
antologiizawierasłownikW
.Kopalińskiego.Pojęcietojestdefiniowa-
nejakoUwybór(fragmentów)utworówliterackichalboepigramów”12.
Wedługdalejnastępującegoobjaśnieniawybórtendotyczytakżena-
pisów,inskrypcji,zwięzłychokolicznościowych,częstosatyrycznych,
zwłaszczapoetyckichróżnychautorów.
Lekturaart.29ust.21pr.aut.uzasadniawniosek,żeniekażdaantolo-
giajakogatunekutworujestobjętadozwolonymużytkiemwrozumieniu
tegoprzepisu.
MowawnimoużyciuwantologiachUdrobnychutworówlubfrag-
mentówwiększychutworów”.Wprawdziesformułowanietoniepowta-
rzaokreśleniaUdrobny”wodniesieniudofragmentów.Uważamjednak,
żeużytawomawianymprzepisieformułagramatyczna,aprzedewszyst-
kimwykładniacelowościowauzasadniająprzyjęcie,żewymógdrob-
negorozmiaruodnosisiętakżedorozmiaruzapożyczeńzwiększych
utworów.
PojęcieUdrobnego”utworuniejestokreśleniemścisłym,jednakdy-
rektywawynikającazjegosensujestoczywista.Wkażdymrazieniema
podstawdookreślaniasztywnejprocentowejrelacjimiędzyrozumie-
niemokreśleniaUdrobnyfragment”aobjętościądzieła,zktóregozostaje
zaczerpnięty.Niematakżepodstaw,abyprzyjąć,żezdziełaowiększej
objętościmożnazaczerpnąćodpowiedniowiększyfragment.Przyposzu-
kiwaniuobjętościowegoplafonupojęciaUdrobny”fragmentlubutwór
11SłownikwyrazówobcychPWN,red.E.Sobol,Warszawa1995,s.177.
12W
.Kopaliński,Słownikmitówitradycjikultury,Warszawa2011,s.49i284.
53
