Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Legendakulturowa.Próbasyntezy
Dodyspozycjipozostają:tragedia,komedia,satyrairomans25.Pierwsza
zwymienionychformwarunkujeiodpowiadazadramaturgięopowie-
ści,czynnikobardzodużymznaczeniudlanarracji.Pozatymhistorię
ilegendęsymbolicznąjakodwieformynarracjiłączyfakt,żekorzystają
onezbogategoarsenałufigurretorycznych.Obiestająsięnagromadze-
niemmetafor,metonimii,synekdoch,ironii,symbolicznychsceniob-
razów
.
Legendykulturowetoopowieściożywejidynamicznejnarracji.
RomanZimandzauważa:
JednązistotnychcechmitówjestwystępującywnichpierwiastekDatrakcyjno-
ści”,Dfabularyzmu”.Zdajesię,żeniemamymitów
,któreskładałybysięwyłącznie
zestatycznegoopisujakiejśosoby
,jejcechcharakteru,poglądów
,wartości,które
broniłalubodrzucała.Cechyuzewnętrzniająsięwmiciepoprzezakcję,poprzez
przypadkizżyciadanejosoby
.Naprzykładsamfakt,żeRooseveltbyłczłowie-
kiemsilnejwoli,niemożebyćczęściąmituoniminaczej,jakubranyw–praw-
dziwązresztą–opowieśćotym,jaksparaliżowanyprezydentUSAprzezwyciężał
swojekalectwouprawiającpływanie.Mitfunkcjonujeniewtedy
,gdymożnago
ograniczyćdokatalogowegoopisujakichścech,wartości,poglądów
,norm–lecz
wówczas,gdymożnagoopowiedzieć.Słowem,dlamituważnajestopowieśćopie-
rającasięnajakiejś,chociażbynikłej,akcji.Dlategowpowstaniulegendytakważ-
nąrolęodgrywaplotka,anegdota,dowcip[Zimand1965:111].
WartorazjeszczeprzyjrzećsięopowieściKorczakaojegopod-
opiecznym.Wjejkontekścieprzypomniećnależy
,żekulturowelegendy
stanowiądlapotomnychwzorzecdonaśladowania.Przypominająina-
pominają,mająwsobiecośzmemento.ChłopczykzopowieściKorczaka,
wprawdziejakdotądprzeznikogonienazwanylegendarnym,pozosta-
jemimowszystkoucieleśnieniemherosakulturowego.Złożyłbowiem
świadectwoistnieniaboskościwczłowieku,ziściłasięwnimplatońska
ideauczciwości.Jakniedościgłymwzorcemokazałsiędlajemuwspół-
czesnychipotomnych,pokazujeinnyprzykład.Wystarczyotworzyć
NaZachodziebezzmianErichaMariiRemarque’a,abypoznaćzachowa-
niaipostawyżołnierzywobliczuśmierciichprzyjaciela.Tenniezdążył
jeszczewlazarecieumrzeć,azostałjużdoszczętniezłupiony
.Namar-
ginesie:tymipodobnymiobrazamiRemarquewpisałsięwtendencję
25DDecyzjaosfabularyzowaniudanejsekwencjiwydarzeńwpostacitragedii,
aniekomediilubromansuniejestpodyktowanajakąkolwiekkoniecznościąlo-
gicznączynaturalną.Czydanezdarzeniamogąbyćtragicznezeswejnatury,czy
teżzależytoodperspektywy,zktórejsięnaniespogląda?”[White2009:34].
31
