Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Legendakulturowa.Próbasyntezy
demitologizującąwojnęiheroicznośćżołnierza,przezcostałsięobiek-
tematakówzestronynazistów
.OpowieśćKorczakawtymkontekście
uderzawięcpodwójnie.Przytoczonaprzezniegohistoriarozgrywała
sięwokresiewojny
,wczasachpostępującegozezwierzęceniaczłowieka.
Wtejprawdziwejlegendziekulturowejnabierapełniswoistabinarność
mitu–natlepodłychczasówbardziejwyróżniająsięjednostkiszlachet-
neijaśniejprezentujązacneczyny
.
Pamiętaćjednocześnietrzeba,żeDświętymusimiećnaprzeciwko
siebienieświętego,legenda–antylegendę”[Jolles1958:51].Symbolicz-
nalegendapotrzebujeswoichprzeciwieństw
,bystaćsiętym,kimjest.
Stądteżrozróżniasięmiędzyczarnąizłotąlegendą.Zpomocąrównież
przychodziCampbell,któryskrajność–nieneutralnośćiprzeciętność
–uznałzapodstawowyrysmitycznegobohatera.ChrystusiAntychryst
sąprototypamiświętegoiprzestępcy
.Potrzebująsiebienawzajem,aby
precyzyjnieokreślićilepiejwyeksponowaćswąistotę.Dopierorazem
zdołająutworzyćDkomplementarnymit”[König2008:409].Wycho-
dzącodowejkomplementarnościczyzaczerpniętejzestrukturalizmu
koncepcjidefiniowaniaznaczeńpoprzezróżnicę,Kołakowskiustano-
wiłfigurękapłanaibłazna,Mieletinskiwydzieliłherosakulturowego
itrickstera,White–tragedięikomedię,Znaniecki–zboczeńcównad-
normalnychipodnormalnych26,Zimand–mitideologicznyizabawo-
wy
,Caillois–mitzwycięskiimitsponiewierany[Caillois1973:34],
Čolović–diabolizowanieiangelizowanie[Čolović2001:194]postaci
iwydarzeń,aMaruszewskipisałoprzechowywanymwpamięciobra-
zieanielskimiobraziedemonicznym[Maruszewski2005:83]tejsamej
osoby
.
ChłopczykzopowieściKorczaka,zasprawąuosabianychprzy-
miotówcharakteru,budziskojarzeniazbohateramichrześcijańskich
legend.Ichoćnajegokorzyśćprzemawiawyłączniejednachwila–
resztajegożyciapozostajeprzecieżzupełnienieznana–todecydu-
jącystajesięprzekazpłynącyześredniowiecznejlegendyoświętych,
eksponującejfagmentkosztemcałości.DNiespójnośćludzkiegożycia
byładlalegendyoświętychważna,achwile,wktórychmanifestowało
26DogronaDzboczeńcównadnormalnych”ZnanieckizaliczaDgeniuszy,refor-
matorów,bohaterów”,zkoleidogrupyDzboczeńcówpodnormalnych”zakwalifi-
kowanizostaliDpsychopaci,przestępcy”[Znaniecki2001:276].
32
