Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jakbydrugoplanowoprzezkomórkilubtkankinarządówprzystosowanychdoinnych
celów.Przykłademmożetubyćtkankanerwowalubbłonaśluzowaprzewodupokar-
mowego.Wtkancenerwowejpowstająneurohormony,np.wkomórkachpodwzgó-
rza,przysadki,wkomórkachchromochłonnychrdzenianadnercza,wzakończeniach
włókiennerwowych,np.adrenalina,noradrenalina,melanotropina,acetylocholina.
Wbłonieśluzowejżołądkapowstajegastryna,awdwunastnicy–sekretyna,cholecy-
stokininaczyenterogastryna.Hormonemtkankowymjestrównieżhistamina,której
wytwarzaniepobudzająwstrząsypourazowe,zapaleniaistanyalergiczne.
Gruczołydokrewnesąpodporządkowaneukładowinerwowemuośrodkowemu,
wktórymznajdująsięośrodkipobudzającelubhamująceichwydzielanie.
Wrozdzialetymzostanąopisanetylkouklasyczne”gruczołydokrewne,wydzie-
lającehormonyodziałaniuogólnym,takiejak:gruczołtarczowy(tarczyca),gruczoł
przytarczycowy,przysadka,szyszynkaigruczołnadnerczowy(nadnercze).Nato-
miastinformacjedotyczącetrzustki,grasicyorazczęścidokrewnychpozostałych
narządów,należącychdoinnychukładówzostałyzamieszczonewtomie2niniejszego
podręcznika(K.Krysiak,K.świeżyński).
GRUCZOŁTARCZOWY(TARCZYCA),
GLANDULATHYROIDEA
Jestjednymznajwiększychgruczołówdokrewnych.Jakostrukturanieparzysta
układasiętylniewstosunkudokrtani,napoczątkowychchrząstkachtchawiczych.
Zachodziwnimsyntezaiwydzielaniejodotyronin(tyroksynaitrijodotyronina)ikal-
cytoniny,zwanejtakżetyreokalcytoniną.Jodotyroninysąniezbędnedopra-
widłowegorozwojuorganizmu,akalcytoninajestjednymzhormonówregulujących
gospodarkęwapniowo-fosforanową.Hormonytarczycywpływająpobudzającona
przemianęmaterii,nawzrostorazfizycznyiumysłowyrozwójorganizmu.Odpra-
widłowegowydzielaniatarczycyzależyteżstężeniejoduwekrwi.Wpływaonarów-
nieżnaczynnościpłciowe.Usamcówprzyniedoczynnościtarczycywystępujeosła-
bieniepopędupłciowegoorazzmniejszenieintensywnościspermatogenezy.Usamic
zarównoniedoczynność,jakinadczynnośćtarczycyprowadzidozaburzeńwcyklu
płciowymidozmniejszeniapłodności.Dłużejtrwającaniedoczynnośćtarczycy,która
zdarzasięwokolicachubogichwjod,powodujespowolnienietempaprzemiany
materii,niedorozwójumysłowy–kretynizmorazpowstanieobrzękuśluzakowatego.
NadczynnośćtegogruczołumożespowodowaćchorobęBasedowa,charakteryzującą
sięmiędzyinnymiwychudzeniemiwytrzeszczemoczu.
Wrozwojufilogenetycznymtarczycapojawiasięjużuosłonicilancetnika.Wroz-
wojuontogenetycznymssakówpowstajejakozgrubienienabłonkaendodermygardła
pierwotnego,międzyłukiemgardłowym(skrzelowym)IiII,wsąsiedztwietrzech
guzkówjęzyka.Ztegomiejscaopuszczasięwkierunkukrtaniwpostaciprzewodu
tarczycowo-językowego,ductusthyroglossus,tworzącnapoczątkowychchrząstkach
tchawiczychrozległewzniesienie.Niebawemprzewódtenulegauwstecznieniu,
amasakomórkowaumiejscowionapodkrtaniąrozrastasięnaboki,tworzącpłatytar-
czycypołączonecieśnią(węziną).Pozostałościąpoprzewodzietarczycowo-języko-
wymjestotwórślepyjęzyka,foramencecumlinguae,występującyuczłowieka.
19
