Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wym,commissuracaudalis.Uzdeczki,habenulae,zespalająszyszynkęzewzgórzem.
Podwzględemanatomo-porównawczymszyszynkapozostajewzwiązkumorfolo-
giczno-genetycznymztzw.okiemciemieniowym(trzecimokiemugadów).
Statusgruczołudokrewnegoszyszynkauzyskałastosunkowoniedawno.Wytwa-
rzamelatoninę,którawpływanaczynnośćhormonalnąpodwzgórzaidziałahamu-
jąconarozwójpłciowyosobnika.Odpowiadarównieżzabiologicznerytmysezonowe
iokołodobowe.
Szyszynkajesttworemwalcowatym,udużychssakówszerokości3–5mmiwyso-
kości10–20mm.Wkierunkudogrzbietowymkończysiętępymwierzchołkiem.Ciało
szyszynki,corpusglandulaepinealis,mawewnątrzzachyłekszyszynkowy,recessus
pinealis,długości3–5mm,należącydokomoryIII.
Szyszynkajestprzykrytapółkulamimózguiobjętatorebkąłącznotkankowąwy-
wodzącąsięzoponymiękkiejmózgowia,odktórejwnikająwgłąbtegogruczołu
przegródkidzielącejegomiąższnadrobneodcinki.Wrazztymiprzegródkamidocho-
dządońnaczyniakrwionośneorazwłóknanerwowe.Uzwierzątdorosłychwewnątrz
szyszynkiznajdująsięfosforanyiwęglanywapnia,zwanepiaskiemmózgu,acervu-
luscerebri.
Kształtszyszynkiuzwierzątdomowychjestróżny:umięsożernychjestonalance-
towata,uświniibydłazbliżonadosopla,ukonianieregularniekulistalubjajowata.
Różnesąteżjejwymiaryimasa.Upsaikotamaona3mmdługości,ubydła12–23
mmdługościi7–9mmszerokości,uowcy6,5–9,5mmdługościiukonia13–15mm
długości.Jejmasarównieżniejestwielka–np.ubydłaosiąga0,3–1,5g,aukonia
0,4–1,3g.
NADNERCZE(GRUCZOŁNADNERCZOWY),
GLANDULAADRENALIS(GLANDULASUPRARENALIS)
Jestparzystymgruczołemdokrewnym,położonymwjamiebrzusznej,poobustro-
nachkręgosłupa,przyśrodkowoiniecokuprzodowiododpowiedniejnerki.Nadner-
czelewegraniczynajczęściejzt.główną,aprawezż.głównądoogonową.Obserwuje
siętujednakdużeróżnicegatunkowe.Obanadnerczaodstronyjamybrzusznejsą
pokryteotrzewnąichociażsąsiadująznerkami,nienawiązująznimiżadnejłączności
(ryc.6,7).
Zarównopodwzględempochodzenia,jakibudowyorazczynności,nadnerczejest
narządemzłożonym.Doswegopowstaniaangażujedwalistkizarodkowe.Znabłon-
kamezodermalnegowtórnejjamyciałapowstaje,położonapowierzchownie,kora
nadnercza,cortexglandulaeadrenalis.Natomiastzchromochłonnychkomórekekto-
dermalnychrozwijasię,położonyośrodkowo,rdzeńnadnercza,medullaglandulae
adrenalis.Teostatnieusamodzielniłysięwywędrowujączgrzebienianerwowego.
Podwójnepochodzenienadnerczamaswojeodbicienietylkowjegobudowie
ifunkcjach,aletakżewprzeszłościfilogenetycznej.Urybspodoustychodpowiedni-
kiemkorynadnerczasąciałkamiędzynerkowe,corporainterrenalia,rdzeniazaś–
samodzielnynarządwpostaciciałkanadnerczowego,corpussuprarenale.
Wpiśmiennictwiemożnaznaleźćwzmiankiorzadkiejmożliwościwystępowania
gruczołównadnerczowychdodatkowych,gll.adrenales(suprarenales)accessoriae.
28
