Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wybraneuwagiokontaktachjęzykowych
35
iopisukontaktówjęzykowychjakoprocesuinterferencji,któregoistotęokreśla
sięlingwistycznieprzezwzajemnedostosowywaniesięjęzykamówiącegoiję-
zykasłuchającegoorazprzezodpowiedniezmianynormobukontaktującychsię
języków”[Rozencwejg1980,229-230].Wychodzącztegozałożenia,można
dopatrzećsięwbadaniachL.Szczerbypewnegoprzesłaniadlawspółczesnych
naukowców:wwynikuintensyfikacjikontaktówjęzykowychgłównyakcentpo-
winienzostaćpołożonynawzajemnywpływkontaktującychsięjęzykóworazna
skutkitegoprocesu.Warunkujetoponiekądzwrócenieuwaginaaspektprak-
tyczny(użytkowy)badań.Cowięcej,wprocesiebadańanalitykpowiniensta-
nąćwobliczuproblemuzwiązanegozkoniecznościąokreśleniastopniawpływu
jednegojęzykanadrugi.Niejesttoprostezewzględunabrakobiektywnych,
ustanowionychkryteriów,napodstawiektórychmożliwebyłobyDoszacowanie”
wielkościinterferencji.
Pomócwtymmogąwłaśniebadanianadistniejącymmateriałemjęzykowym.
Obecniepracepoświęconekontaktomjęzykowymmającharakterpraktyczny.
A.K.Dieboldstwierdza,żewspółcześnilingwiścinieinteresująsięwwiększości
czynnikami,któredoprowadziłydozaobserwowanychprzeznichzmian.Zajmują
sięgłównieichidentyfikacjąirejestracją,coświadczyotym,żepodejścieinter-
dyscyplinarne(ikompleksowe)ztrudemtorujesobiedrogęwteoriikontaktów
językowych[Diebold,zob.::ерещагин1967,123].
SpostrzeżenieA.K.Dieboldawydajesięjaknajbardziejtrafne.Wśródnie-
licznychpracpoświęconychzagadnieniomkontaktówjęzykowychwujęciute-
oretycznym(m.in.W
.Rozencwejga)głównyobiektbadaństanowiobecnieza-
pożyczeniejakojedenzelementówbędącywynikiemtychkontaktów.Badanie
zapożyczeńodbywasięwszerszymbądźwęższymkontekście:historycznym
(Биржакова/:ойнова/Кутина,Крысин,Аристова),socjolingwistycznym(Крысин,
Жлуктенко),psychologicznym(:ерещагин),kulturologicznym(Костомаров).Ba-
danesąrównieżposzczególneaspektytychkontaktów:interferencja,kreolizacja
języków,funkcjonowanieróżnychodmiandialektów.Wielepracpoświęconych
jestkontaktommiędzyposzczególnymijęzykami:np.E.Haugenbadałzmiany
wjęzykunorweskichemigrantówwAmeryce;W
.Doroszewski-językpolski
równieżwStanachZjednoczonych;J.Żłuktienko-ukraińskiwStanachZjed-
noczonychiKanadzie;E.Ziemskaja-językrosyjskichemigrantówwStanach
Zjednoczonych.W
.Zwiegincewzauważa,żewlingwistyceXXwiekuistniało
dużoróżnychszkółikierunków.Wśródnichznalazłateżswojemiejscekoncepcja
propagującabadaniejęzykawkontekściespołecznymikulturowym.Podejście
tozczasemuległojednakdośćdużymzmianom,którychistotęnajbardziej
precyzyjnieująłamerykańskisocjolingwistaW
.Labov.Wypowiadającsięnate-
matkierunku,wktórympodążalingwistyka,piszeon,żejestonwarunkowany
przedewszystkimpotrzebąznalezieniabardziejzdrowejpodstawyempirycznej
dlateoriilingwistycznejiuzmysłowieniemsobietego,żeczynnikispołeczne
odgrywająbardziejznaczącąrolęwewolucjijęzyka,niżtogotowajestprzyznać
większośćlingwistów.Zmierzaniewkierunkupodstawyspołeczno-realistycznej
