Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
WŁODZIMIERZLENGAUER
czasownikpeithowstroniemedialno-pasywnejznaczynjestemposłusz-
ny”,anawetnulegam”.Afrodytawymuszaposłuszeństwo,stosującczar
miłosny,częstoniebezpiecznyizwodniczy,któremujednakniemożna
sięprzeciwstawić.Bogininiewolnolekceważyć,niemanikogo,kto
zdołałbyodrzucićbezkarniejejerga.Ipodobniezesłowem:każdyulega
jegomocy.
Bardzodługokulturagreckabyłakulturąsłoważywego,mówionego.
Kulturęklasyczną,jeszczezVwiekup.n.e.,określasięjakooralną,
adyskutowaćmożnaconajwyżejotym,kiedyiwjakimstopniuzyskuje
onacharaktersemioralnyikiedywreszcieprzemieniasięwkulturępi-
śmiennościiczytania
żytnośćpozycjędominującą:czytanonaogółnagłos.Tekstypisane
iwydawanenawetwepoce,wktórejistniałyjużpracowniezajmującesię
edycjąksiążek(oczywiściewpostacizwojówpapirusowych),sklepiki
specjalizującesięwichsprzedażyorazprywatnebiblioteki,ciągletwo-
rzonozmyśląosłuchaczach,anieczytelnikach.HerodotwAtenach
czytał(wygłaszałzpamięci?)swojedzieło;Tukidydes,krytycznienasta-
wionydowielkiegopoprzednika,odżegnującsięodopowiadaniaukłada-
negozmyśląorozrywceiprzyjemnościorazpodkreślającwartośćswego
dzieła,równieżzakładałsłuchanie,anieczytanie,jakosposóbodbioru
(kaˆwjmќn¢krТasin...I22,4).
Dlategożadenkontaktzliteraturąantycznądziś-obojętnie,czycho-
dzioepikę,melikę,tragedięczyprozę(wtymzwłaszczaretoryczną)-
niemożedaćpojęciaaniofunkcji,aniowarunkachisposobieodbioru
dzieławstarożytności.Najważniejszazapewnejesttuokoliczność,że
oddziaływanietekstumiałosięściślełączyćzwdziękiembrzmienia.
Wydajesię,żekażdejtwórczościsłownejpatronowałaMuzaKaliope-
czylinpięknogłosa”.
Wsytuacjiszczególnietrudnej,byniepowiedzieć-beznadziejnej,są
tłumaczepoezjigreckiej.Jakiepojęciemożnamiećotłumaczeniusamych
tylkosłówpieśni,nieznajączupełniemelodii?Atakwłaśniemasięrzecz
izmeliką,izdramatemgreckim.Wszystkieteutworywykonywano
ztowarzyszeniemmuzyki,więcej:byłytopoprostuutworymuzyczne,
akażdypoetabyłzarazemkompozytorem.Omuzycestarożytnejwiemy
1Zobfitejliteraturyprzedmiotupor.ostatniowydanąwprzekładziepolskimklasyczną
pracęE.A.Havelocka,Muzauczysiępisać.Rozważaniaooralnościipiśmienności
wkulturzeZachodu,przekładiwstępP.Majewski(Warszawa,2006;Iwydanieoryginału
1986).
