Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prawa,prawaczłowiekaidyskryminacjarasowa
71
usprawiedliwiającaczynienieróżnicmiędzyosobami,gdychodziote
wartości,awkonsekwencjigdychodzioichprawodouzyskaniatych
wartości.To[rozwiązanie]niewydajesięjednakcałkiemzadowalają-
ce.Niedajenamonożadnegopowodu,abyprzyjmować,żeprzyznając
równąwewnętrznąwartośćpomyślnościiwolnościkażdejosobypo-
stępujemywsposóbmożliwydozaakceptowania.
Kluczowympytaniemjestzatemtutajpytanieoakceptowalność
tezyprzyznającejrównąwartośćwewnętrznąpomyślnościiwolności
każdejosoby.Istnieją,jaksądzę,conajmniejtrzyróżneodpowiedzi,
którychmożnaudzielićnatopytanie.
Popierwsze,możnastwierdzić,żerozważanatezastanowipopro-
stujeszczeinnącechęnaszejmoralności.Jedynąrzeczą,którąmo-
glibyśmyuczynić,abyjąwesprzeć,byłobywskazanie,żefaktycznie
przyjmujemytakiezałożenie,izapytanieinnychosób,czywolałyby
żyćwspołeczeństwie,wktórymtozałożenieniejestprzyjmowane.
Choćjednaktorozumowaniejestbyćmożepoprawneiprzekonu-
jące,niewydajesię,abybyłotojużwszystko,cojesteśmywstanie
uczynić.Wszczególności,istniejąmoimzdaniemjeszczedwainnear-
gumenty,któremożemywysunąć.
Pierwszyznichwskazujenato,żeistniejąprzypadki,wktórych
wszystkieistotyludzkiesąwrównymstopniuzdolnedocieszeniasię
tymisamymidobrami,naprzykładulgąwostrymfizycznymbólu
11
,
lubżesąonezdolnedoczerpaniarównejradościztychsamychdóbr.
Jeżelitak,toskorokażdymaprawodotejradości,wtakimrazieto
prawojestprawemczłowiekawłaśniedlatego,żeniemaracjonalnego
powodu,abyprzedkładaćradośćjednegoczłowiekanadradośćinne-
go.Jeżelibowiemwszystkieosobymająrównezdolnościtegorodza-
juijeśliistnienietychzdolnościstanowipodstawędoprzyznawania
tychprawkażdemuczłowiekowi,towszystkieosobypowinnymieć
prawodomagaćsięrównegotraktowania,gdychodzioposiadanie
irealizowanietychpraw.
Trudnośćtkwiącawtymargumenciejestrównocześniesiłąna-
stępnego.Trudnośćpolegapoprostunatym,żewydajesięrzeczą
nadzwyczajtrudnąpowiedzieć,jakmoglibyśmypokazać,żewszyscy
ludziesąrówniezdolnidocieszeniasiękażdymztychsamychdóbr,
anawetjakmoglibyśmyzebraćiocenićistotnedanewtejkwestii.
Wsensierealnymporównanietakichrzeczyjakwytrzymałośćnaból,
11Por.Williams,s.112:„Dotychwzględów[podktórymiwszyscyludziesąpo-
dobni]należyzwłaszczazdolnośćodczuwaniabólu,zarównopowodowanegoprzez
bezpośredniąprzyczynęfizyczną,jakiprzezróżnesytuacje,ujmowanewspostrze-
żeniulubwmyśli;atakżezdolnośćodczuwaniawspółczuciadlainnych,jakrównież
konsekwencjetejzdolności,związanezdaremnościątegowspółczucia,utratąjego
przedmiotuitp.”.
