Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoelFeinberg
Sprawiedliwośćnieporównawcza1
Załóżmy,żeostrożny,empiryczniezorientowanyfilozof,pozbawio-
nywszelkiegoogólnegoogląduorazjakiejkolwiekpodstawowejzasa-
dyanalitycznej,podejmujesię,mimotychbraków,napisaniasyste-
matycznegotraktatuonaturzesprawiedliwości.Takaosobapotrze-
bowałaby,rzeczjasna,zdobyćwstępnąorientacjęwsytuacjipoprzez
przeanalizowaniedanych,zktórychostateczniewyekstrahowałaby
swojezasady.Cóżbytamznalazła?Niewątpliwieogromnąróżnorod-
nośćrzeczy.Napoczątek,istniejewielkarozmaitośćrodzajówludz-
kichdziałań,nakanwiektórychmożezrodzićsiępytanieosprawied-
liwość:dystrybucjakorzyściiciężarów,wypłatawynagrodzeń,na-
prawianieszkód,wycenawartości,sądykrytyczne,zarządzanieoraz
wdrażanienormiregulacji,gryrozrywkowe,rozstrzyganiesporów
(poprzeznegocjacje,głosowanie,rzucaniemonetą),zawieranieumów,
kupowanie,sprzedawanieiwieleinnych.
Jednymzesposobówuporządkowaniadanychzdziedzinyspra-
wiedliwościjestklasyfikacjatychrozmaitychdziałańwrodzajeogól-
niejsze.Dlatego,począwszyodepokischolastyków,filozofowiemówili
oalokacjach,karachiwymianach,używającterminów-odpowiednio
-sprawiedliwości„dystrybutywnej”,„retrybutywnej”i„komutatyw-
nej”.Zteoretycznegopunktuwidzeniawszakże,klasyfikacjatanie
sięgabynajmniejzbytgłęboko,awyprowadzanieztrzechogólnych
rodzajówludzkichdziałańtrzechodrębnychiteoretycznieinteresu-
jącychformsprawiedliwościbyłobyprzykłademnonsequitur.Wnaj-
lepszymprzypadkutetradycyjnetytułymogąposłużyćzakluczdo
1JoelFeinberg(1974),„NoncomparativeJustice”,ThePhilosophicalReview83(3):
297-338;stąd:297-302;309-319.Wtłumaczeniupominiętopodziękowaniaautora.
