Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
OdczasupojawieniasięczłowiekanaZiemijegożycieidziałalnośćsąściśle
związaneześrodowiskiemprzyrodniczym,któregootacza.Jestonjednymze
składnikówtejprzestrzeni,zależyodniej,aletakżeczerpiezniejmaterięienergię
dlarealizacjiwłasnychpotrzeb.Dziękirozumowirozwinąłcywilizację,copozwo-
liłomuingerowaćwśrodowiskoijeprzeobrażać.Kompleksśrodowiskastanowi
znaczniezróżnicowanąstrukturąprzestrzennąiskomplikowanąstrukturąfunk-
cjonalną.Prawidłowefunkcjonowanieśrodowiskajestuwarunkowanestabilnością
jegokomponentów.Znacznezaburzenierównowagichoćbyjednegozelementów
środowiskaskutkujeciągiemzdarzeń,którewróżnysposóbwpływająnapozosta-
łeelementytejprzestrzeni.Działającywśrodowiskuludzieczęstonieprzestrze-
gająprawimechanizmówrządzącychfunkcjonowaniemtejprzestrzeni,zpowodu
brakuwiedzynatentematlublekceważeniazwiązkówizależnościwystępujących
wprzyrodzie.Wielokrotniezagrożeniedlaśrodowiskastwarzają,nietylkopewne
działaniaczłowieka,aleteżniepodejmowanieróżnychdziałań.Wrazzrozwojem
cywilizacjiirosnącymipotrzebamiludziorazpropagowaniemkonsumpcyjnego
stylużyciazwiększałsięwpływczłowiekanaśrodowisko.Zczasemróżnedziałania
ludzi,częstopowszechnieaprobowaneiuznawanezauzasadnione,gdyżprzyno-
siływymiernekorzyści,zaczęływpływaćnegatywnienaśrodowisko,awkonsek-
wencjitakżenażycieidziałalnośćczłowieka.Wypadatuwspomniećm.in.odługo-
trwałejdeforestacji,któraprzyczyniłasiędodegradacjiglebiroślinnościoraz
przeobrażeniastosunkówwodnych,stosowaniuprzezdziesięcioleciafreonów
ihalonów,długouznawanychzaobojętnedlaśrodowiska,któreniszczyłyozono-
sferę(ozonstratosferyczny)chroniącąnasprzedszkodliwympromieniowaniem
ultrafioletowymSłońcaoraznadmiernejemisjigazówcieplarnianych,głównieCO
2,
powodującychglobalneociepleniuklimatu,zlicznymidługofalowymikonsekwen-
cjamiekologicznymi,społecznymiigospodarczymitegozjawiska.
Wpływczłowiekanaśrodowiskotrwajużodtysięcylat,aledynamikairoz-
miarytegozjawiskaszczególnienasiliłysięwminionychokoło200latach(od
okresurewolucjiprzemysłowej),azwłaszczaodpołowyXXw.,wzwiązkuzszyb-
kimrozwojemnaukiitechniki.CelemopracowaniajestprzedstawienieCzytelni-
komsyntetycznegozarysuwiedzynatematantropopresjiijejskutkówwśrodo-
wiskuprzyrodniczymZiemiwaspektachprzestrzennymiczasowym(lokalnym,
regionalnymiglobalnymoraztrwałymiprzejściowym).Dodziśbrakkomplekso-
wegoujęciategozagadnieniawpostacipodręcznikaakademickiegowjęzyku
polskim.Zaletąopracowaniajestzebraniewjednymmiejscuwynikówbadań
wieluautorówzajmującychsięróżnymiaspektamiantropogenicznychprzemian
9
