Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Zagadnieniaogólne
komunikacją,turystykąorazwojnami,którezczasemmiałycorazwiększyzasięg
ibardziejdotkliweskutki.Antropopresjaprzybierałamasowycharakter,ajej
skutkamibyładegradacjaizniszczenieśrodowiska.Odkilkudziesięciulatmożna
mówićohiperantropopresji,którejskutkiemsątrwałeiczęstonieodwracalne
zmianywśrodowiskuorazzaburzeniemechanizmówjegosamoregulacji(obszary
zagrożeniaekologicznegoiklęskiekologicznej).Skutkiwspółczesnejantropopre-
sjimająnietylkozasięglokalnyiregionalny,aletakżeglobalny.Dlauwypuklenia
okresu,wktórymzaszłyistotnezmianywrelacjachczłowiek−środowisko(zwłasz-
czawminionychkilkusetlatach),zaproponowanonazwaćgoantropogenemlub
antropocenem.Ostatniaznazwwydajesięnajbardziejodpowiednia,jednak,ze
względunamałąpopularnośćjestrzadkostosowanawnaukowympiśmiennictwie.
Spórmiędzynaukowcamidotyczynietylkosamejnazwy,aletakżemomentu
rozpoczęciatejepoki.Jedniutożsamiająjązholocenem,innizaśzpoczątkiem
antropopresjipowodującejniekorzystnezmiany(przeobrażenia)wśrodowisku.
Epokętęnależałoby,więcumieścićwholocenie.Wciąguostatnichkilkudziesięciu
latludzkośćtakzmieniłaZiemię,żejesttojużwidocznem.in.wosadachnajej
powierzchni.Dlategomożnaprzyjąć,żeodpołowyXXw.żyjemywnowejepoce
geologicznej–antropocenie.Ponadtodlaantropocenuzaproponowanoteżwiele
alternatywnychterminów(anglocen,kapitalocen,mantropocen,nekrocen,oligan-
tropocen,plastikocen,antropozoikiinne).
Podstawowepojęciazwiązanezantropopresją
Antropopresjajestjednymznajszerszych,zewzględunaznaczenie,terminów
częstostosowanymwnaukachoZiemi,wtymtakżewgeografii.Wiążesiętoze
znacznymzróżnicowaniemwspółczesnychformoddziaływaniaczłowiekanaśro-
dowiskoiskutkówtejdziałalności.Zantropopresjązwiązanychjestkilkaistotnych
terminów.Jednymznichjestsztucznezanieczyszczenieśrodowiska.Terminten
oznaczawprowadzenieprzezczłowiekadośrodowiska(powietrza,wód,gleboraz
świataroślinnegoizwierzęcego)różnychsubstancjistałych,ciekłychigazowych
orazróżnejenergiiwtakichilościachiwtakimstanie,któreprzekraczajądopusz-
czalnenormylubnaturalnemożliwościregeneracjiśrodowiska,atymsamym
mogąnegatywniewpływaćnazdrowieludziistanśrodowiskaorazwywoływać
wnimszkody.Substancjamizanieczyszczającymiśrodowiskomogąbyćitakie,które
naturalniewnimwystępują,np.CO
2,pyłyorazte,któredotychczaswśrodowisku
niewystępowały,awprowadziłjedoniegoczłowiek(fenol,benzo-a-pireniinne).
32
