Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Gajda,Antropologiakulturowa-II,Kraków2008
ISBN:978-83-7308-949-5,©byWyższaSzkołaPedagogicznaZNP,Warszawa2008,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2008
1.Ciałoicielesność...
17
-doznające,mojeciało,żyweciało,uformowaneprzezwrażenia.Wnawią-
zaniudopublikacjiByćimieć,wprowadziłrozróżnieniamiędzy„miećciało”
a„byćciałem”.Wskazywałnanierozerwalnyzwiązektychkategoriizewzględu
nacielesnośćczłowieka.Cielesnośćmieścisięwkategorii„mieć”,stano-
wiącfunkcjęmojegociała.Określeniewkategorii„być”oznaczaistotę
wewnętrznejstronyciała,istnieniezwiązanezcielesnościąwaspekciekategorii
„mieć”.Stwierdził:„cielesnośćjestgranicznąsferąpomiędzybytemaposiada-
niem”(cyt.za:M.Drwięga,2005,s.161).Wtychkategoriachrozpatrywałmi-
łośćjakowaruneknawiązaniakontaktuzdrugimczłowiekiem,otwarciesięna
mnie,podmiot,wobecinnegopodmiotu.Oznaczatopostawęukierunkowaną
nazewnątrzsiebie,gotowośćoddaniasięinnejosobie,swoistezespolenie-coś
wrodzajumetafizycznejkomunii.Miłośćpozwalanaprzejścieodposiadania
doprawdziwegoistnienia,nazmianęrelacji„ja”-„on”wrelację„ja”-„ty”,co
prowadzidowspólnegoodczuwania„my”(zob.J.Gajda,1993,s.19).
KolejnymwspółczesnymfilozofemfrancuskimjestMauriceMerleau-Pon-
ty,dlaktóregociałobyłofundamentemludzkiegodoświadczenia.Ujmowałje
wpodwójnymaspekcie:epistemologicznym-jakopostrzeganiaświata
iontologicznym-jakowcielonaświadomość,jakobyciewświecie.Trak-
towałjejakswoistąstrukturę,wktórejwyróżniłnastępującewarstwy:fizyczną
(ciałojakomechanizm),witalną(ciałojakoorganizm)iporządkuludzkiego(do-
tyczyzłożonościciałaludzkiego).Ciałuludzkiemuwyznaczyłszczególnemiejsce
wśródinnychbytówwświecie.Przeciwstawiałsiętraktowaniugojakorzeczy,
aprzyznawałmustatutnaszegonośnikabyciawświecie.Jegotrwałośćpolega
natym,żeniemożebyćdokońcawcałościukonstytuowane.Niezależnieod
aktualnejwnimwarstwyposiadawarstwęhabitualną(pamięćnagromadzo-
nychwcześniejdoświadczeń).Mawsobieźródłoruchuicharakterafektywny.
Dodajmyodsiebie,żetąsamącechącharakteryzujesięciałozwierząt.Filozof
podkreślałjednak,podobniejakjegopoprzednicy,żedziękiciałujesteśmyzako-
rzenieniwokreślonejsytuacjiionootwieraprzednaminowehoryzonty,także
twórcze.Porównywałjedodziełasztuki,ponieważprzezwszystkiejegoczłony
wyrażaswójstyl.Uznającmożliwośćurzeczywistnieniaciałaiprzedmiotowego
traktowaniadrugiegoczłowiekawrelacjach,np.seksualnychczypoznawczych,
podkreślałautonomięinnegoczłowieka,któryjawisięjakozagadka,dopókinie
zechcepodzielićsięznamiwłasnymidoświadczeniami.
Zewzględunainteresującąnasproblematykęobyczajowościnauwagęza-
sługująpoglądyMerleau-Ponty’egodotyczącenawykówiseksualności,atakże
ekspresjicielesności,jakoelementówciała.Uważał,żenawykpowodujereor-
ganizacjęiodnowienieschematudziałaniacielesnego.Zaprzeczałjakobymiał
powstawaćmechanicznie,wwynikuasocjacjibodźcówirelacji,czyteżprzez
odwołaniesiędointelektu,któryintegrujegowcałośćinnychelementów.Twier-
dził,żejegousankcjonowanieiprzyswojeniemamiejsce,kiedyciałouchwyci
