Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
GrzegorzGodlewski
siępodmiotuzprzedmiotem–czy,wtymprzypadku,podmiotupoznające-
gozpodmiotempoznawanym–nieprowadzibynajmniejdopełnipoznania.
Dystans–którywantropologiibywapostrzeganyjakoprzeszkodawpoznaniu
iktóryrzeczywiścieniepozwaladotrzećdoniektórychsposobówistnieniatego,
cobadane–jestwręczwarunkiempewnegorodzajuwiedzyoprzedmiocie(in-
nympodmiocie):wiedzyzdesubiektywizowanejipoddającejsięintersubiektywi-
zacji85.Dlategonależyuznaćgozafelixculpa.
Mającwięcdoczynieniazwyraźnieodrębnymiodsiebie:wiedząpraktyka
iwiedząbadaczapraktyk–trzebastwierdzić,żeżadnaznichniejestnlepsza”.
Możnabyłobypowiedzieć,żesąonekomplementarne,gdybynieto,żesątodwa
typywiedzy,któremająnatyleróżnycharakter,żeniepodlegajązsumowaniu
czyzespoleniu.Przyczymniechodzitujedynieoodmiennośćichstatusuepi-
stemologicznego,niepozwalającąusytuowaćichnawspólnejpłaszczyźnie,ale
równieżoto,żezazwyczajnieznajdująsięonełączniewdyspozycjijednego
podmiotu.Wszczególnościbierzesiętozespecyfikiwiedzypraktycznej:jestto
wiedzaukryta–niedajesięwięcodsłonić;jesttotakżewiedzamilcząca–nie
możnajejwysłowić.Gdywiedzatazostajeujawnionaiwyartykułowana–znika
czyraczejprzestajebyćtym,czymjest.Musizatempozostaćtam,gdziejest,
itaka,jakajest.Skorotak,totrzebaskupićsięnawiedzyuzyskiwanejdzięki
dystansowibadawczemu,jawnejidającejsięformułować–nieczyniącprzytym
nzkoniecznościcnoty”,alewydobywającmaksimumpotencjałutegorodzaju
wiedzy.
Cotoznaczywodniesieniudobadaniapraktyk?Innymisłowy:jaknaj-
efektywniejbadaćpraktyki?Bourdieuudzielawtymwzględziekilkuważnych
wskazówek.Rdzeniemjegopodejścia,przypomnijmy,jestodrzucenieujęcia
systemowego,odwołującegosiędonjęzykaregułyimodelu”–któremożebyć
przejściowoużytecznewzastosowaniachheurystycznych,natomiastnniewy-
trzymujepróbywzetknięciuzkonkretnympraktycznymopanowaniem”prak-
tyk86,zwłaszczagdyprzyjmujesię,żeujęcietakiemiałobyoddawaćrzeczywiste
zasady,jakimikierująsiępraktykujący87.Jegoodrzucenienieoznaczajednak
odrzuceniawszelkichśrodkówinarzędzipoznania,jakimiposługujesiębadacz
wceluuchwyceniaizrozumieniatego,cobada.Środkiteinarzędziastanowią
źródłoizarazemwykładnikndystansuobiektywizującego”,którykonstytuuje
postawębadawczą.Naukapozbawionanmomentuobiektywizacji”przestałaby
byćnauką–twierdziBourdieu–iprzekształciłabysięwquasi-mistycznedozna-
wanieuczestnictwawcudzymdoświadczeniu88.
85Celowoużywamtunmiękkich”określeń,unikającterminunobiektywizacja”(ipochodnych)
zewzględunaszczególnekonotacjeprzypisywanemuprzezBourdieu.
86P.Bourdieu,Szkicteoriipraktyki,s.176–177.
87Zob.P.Bourdieu,Zmysłpraktyczny,s.19.
88Tamże.
