Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
IwonaKabzińska
żedoświadczenieipamięćsąniezbędnymielementamiprocedurypoznania.
Całkowiteoddzieleniepodmiotuodprzedmiotupoznaniatymsamymniejest
możliwe”(Kaniowska1999,s.57).WcentrumzainteresowańDetnologa/an-
tropologakultury[...]tkwiczłowiek,jakotwórca«dziełwszystkich».Dlatego
badaczodwołujesiędowiedzyswoichrozmówców.Dlategobadaczopowiada
potemto,cozapisał,przetworzył,odrzucił,zachował,zrozumiał,czegonie
pojął.Tasubiektywnośćibadania,irelacjimożebyćcennymwkłademwpo-
znawanieświataikultury,aletylkowtedy,gdyjestprocesemświadomym”
(Zadrożyńska2011,s.8).
Pojawieniesięnurtuantropologicznejautorefleksjiłączysięzezmianą
sposobuwidzeniabadańterenowychisamegoterenu(patrznaprzykładClif-
ford2004).DZjednejstronyterentraktujesięjakokonkretnąrzeczywistość
opisywanąprzezetnografię,zdrugiejzaś-jakozespółnajróżnorodniejszych
uwarunkowańdoświadczeńbadacza,doświadczeń,któreutrwalonezostały
wpostacikonkretnegotekstu”(Kaniowska1999,s.73).DPoznaniestajesię
wyraźnieczyimśpoznaniem,aobserwacjaiopisobejmujątakżeosobęba-
dacza”(tamże,s.55).DPracaterenowasytuujesiępomiędzysubiektywnym
przeżyciemaobiektywnymoglądem10.Wiedza,którąpracatadostarcza,jest
zarazemautobiograficznaiantropologiczna”(tamże,s.56).DTerenprzestaje
byćjedyniekonkretnymmiejscem,astajesięswoistąprzestrzeniądoświad-
czeniabadacza,któratoprzestrzeńniedajesięjużtakjednoznacznieokreślić.
Jejgranicamistająsięgranicedoświadczeniaipamięciantropologaoraz
granicenarracji,któretworzy.[...]”(tamże,s.74).D«Teren»[...]jestprzede
wszystkim[...]przestrzeniąobecnościjakiejśkultury,miejscemżycia«innych»,
aletakżemiejscemobecnościantropologa.To«miejsca(tj.określoneobszary,
stanowiska,kultury,społeczności,regiony,nawetcywilizacje)sąobiektami
antropologicznychbadańwtakimsamymstopniujakrelacjepomiędzyopisami
ianalizamiteoriiantropologicznych»(Appadurai1986)”(Kaniowska1999,
s.73;patrzteż:Clifford1990,2004).
Współczesnaantropologiakładzienacisknarefleksyjność,pojmowaną
jakoswoistaautodekonstrukcjadyscyplinyzwiązanazrozwojemjejsamo-
świadomości(patrznp.:Clifford1988,1990,1997,2000;Geertz1988,1996,
2000,2003;Kuligowski2001;Okely1992;Clifford,Marcus1986).Znaczącą
rolęwrozwojuantropologiirefleksyjnejodegrałapracaWritingCulture:The
PoeticsandPoliticsofEthnography,opublikowanaw1986rokupodredakcjąGeo-
rge’aE.MarcusaiJamesaClifforda(Kuligowski2001,s.15).Należyrównież
wspomniećoWorksandLives.TheAnthropoligistasAuthorCliffordaGeertza
(1988)orazoThePredicamentofCulture.Twentieth-CenturyEthnography,Literature
andArtJamesaClifforda(Clifford1988;Kuligowski2001,s.15).DJużsama
wymowatytułów-zauważaWaldemarKuligowski-jasnosugerujepreferencje
badawcze.Antropologiętraktujesięotojakorodzajpisarstwa,odmianęsztuki
10Zauważmy,żetakiDobiektywnyogląd”niejestmożliwy-przyp.I.K.
