Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
KsięgaI
Wreszcieargumentabsolutniedecydujący:pomysł,żekilkaklanówtworzy-
łosecinęjestniepodobieństwem,bowiemklanbyłowielenatozaduży.Ka-
sjuszDion(71.11)podaje,iżGermaniepodpisalipokójzMarkiemAureliu-
szemczęściowowedługklanów,częściowowedługplemion.Klanytenie
mogłybyćniewielkimigrupamidziesięciulubdwudziestupojedynczychro-
dzin.PodobnyproblempojawiasięgdyczytamyprzekazPawłaDiakona(2.9)
przytoczonypowyżej.Jeślimamywyobrażaćsobiesameklanyjakojednostki
złożoneze100wojowników,aczęstozkilkusetek,toznównaturalnieztego
wynika,iżsecinaniemogłabyćjednostkąskładającąsięnaklaniżeklanoraz
secinabyłyzesobątożsame.Właśniedziękitejkoncepcjiitylkowoparciuo
nią,możemywyjaśnićszerokorozpowszechnionąistałąpozycjęhunnowśród
plemiongermańskich,czyliprzywódcyklanu,starszego.
Wychodzącoduwarunkowańekonomicznychdochodzimydotychsamych
rezultatów.Jasnymjest,żetoklanzajmowałwspólnieokreślonyobszarziemi
iwydzielałposzczególnymczłonkomokreślonedziałki,cojednaknieprowa-
dziłodowłasnościprywatnej.Nawetzostawiającnabokuświadectwapodane
przezKasjuszaDionaiPawłaDiakonaoczywistejest,żeniebyłobymożliwe
zamieszkiwaniepojedynczejosadyprzezkilkaklanów.Tobyczyniłojenietyl-
kozbędnąjednostkąpośredniąmiędzyposzczególnymirodamiawioską,lecz
równieżniemożliwądozaakceptowania.Dośćpóźnowewczesnychdokumen-
tach,jakimidysponujemy,znajdujemysłowogenealogiaewodniesieniudo
wiosek10.Wstaroniemieckim11tribustłumaczysięjakochuni,zaścontribules
jakochunilinga(krewni,członkowierodziny)12.WśródAnglosasówsłowoma-
egd(równoważnikgens)madokładnieznaczenieterritorium,provincia,patria.
Zatemklaniwioskabyłyzesobątożsame,coniewykluczamożliwości,żenaj-
wyraźniejodczasudoczasukilkaosadbyłopołożonychwpewnymoddaleniu
odsiebie.Zewzględówpraktycznychnawettomiałomiejscerzadko,bowiem
zpunktuwidzeniawzajemnegowsparciaosiedlatakieniemogłybyćzbyt
małe.Wkażdymrazienagrunciepolitycznymistniałatylkojednajednostka
administracyjna,czylita,którapostrzegałasiebiejakopanaobszaruidzieliła
gomiędzyposzczególneosoby.
Tajednostka,osada,musiałaposiadaćnaczelnikanapotrzebykierownictwa
ekonomicznego,wodza,którybyłznaczącą,posiadającąautorytetosobisto-
ścią,ponieważpublicznepola,pastwiska,lasy,wypasanieiochronazwierząt,
zasiewizbiory,ochronaprzedpożaramiorazwzajemnapomocstalewymagały
jegouwagi.Nietylkoniemanigdziedowodu,byistniałostanowiskoponiżej
hunno,leczjestwręczwpełnijasneiżprzywódcawioski,którajednocześnie
byłaklanem,byłdalekozbytznaczącąosobistościąbymiećbezpośrednionad
sobąhunno,któryjeszczewówczasniezajmowałzbytwysokiegoszczeblana
drabiniespołecznej.Patriarchaklanuorazwódzwioskizkoniecznościograni-
czylibypozycjęhunno.Obiepozycjeznajdowałybysięzbytbliskosiebieby
starczyłodlanichprzestrzeniijasnymjest,żetohunnobyłbynasłabszej.Po-
10JeszczezaczasówLudwikaNiemieckiego.Rubel,DieFrankenundihreSiedelungen,s.228.
11WoryginaleuAlthochdeutsch”(przyp.tłum.).
12Müllenhoff,Germania,s.202.
