Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KonfliktRzymianzGermanami
19
działtakijestzatemniemożliwy.Przywódcawojskowy,któryodczasudocza-
surozciągnąłbywładzęnadkilkomawioskamilubklanamijestmożliwydo
wyobrażenia,leczhunno,będącywciągustulecipowszechnymwśródGerma-
nówfenomenem,którystalesiępojawia,niebyłkimśocharakterzeprzejścio-
wym,leczmusiałpozostawaćwstałymzwiązkuztrwałymbytem.Tymsamym
niemógłistniećjakododatekdowodzawioskiipatriarchyklanu,którybył
przywódcąjednostkiekonomicznej,leczbyłznimiidentyczny.Tożsamość
tychstanowiskprowadzinasdocharakterutworówzbiorowych:klanjestwio-
ską,zaświoskajestseciną.
RozkładzaludnieniawGermanii
Obecnieniemamywątpliwości,żeliczbypodaneprzezRzymianjeślicho-
dzioludyGermanii,któredoniedawnabyłybezrefleksyjniepowtarzane,są
bezwartościowe.Jakniezwykletrudnejest,odkładającnabokwszelkieten-
dencyjnewyolbrzymienia,obliczenieliczbyludnościplemion,przekonaliśmy
sięnapodstawierelacjiztychkrajów,któredopieroterazznalazłysięwsferze
świadomościcywilizowanegoświata.
NaobszarzeUrundiStanleyoszacowałzagęszczenieludnościnapoziomie
75osóbnakm2.PóźniejBaumannobliczyłjena7osób.WprzypadkuUgandy
Reclusczułsięuprawnionybystwierdzićzaludnieniena230dusznamilękwa-
dratową(ok./90nakm2),czyliznaczniegęściejniżweFrancji.Ratzelzreduko-
wałjez230na31,zaśJannaschstwierdziłwpewnymmomencie,żemimo
szczerychwysiłkówniemamożliwościbydojśćdojakichkolwiekwiarygod-
nychwyliczeńjeślichodziozaludnienieobszarówAfryki.JeślimimotoVier-
kandtszacujezagęszczenieludnościzachodnichobszarówAfrykiCentralnej
naod0,85do6,5osobynakm2,zaśśrednioprzyobszarze5010000km2za-
ludnienie4,74km2,tojestonwstanietegodokonaćtylkoprzypomocybardzo
licznychiwzajemniepotwierdzającychsięliczbiaktualnych,wiarygodnych
obrachunków13.Jaktomożliwebyśmydoszlidonawetzgrubszawiarygod-
nychwyliczeńjeślichodziostarożytnąGermanię,codoktórejniedysponuje-
mynawetpojedynczym,wiarygodnymrachunkiem,którymożnabyzinter-
pretowaćstojącnapewnychpodstawach?
Takiewyliczeniasąjednakmożliwe,bowiemobecniedysponujemyczymś,
czegoświadomośćnieistniałajeszczepokoleniewcześniej,czylimiarypro-
dukcjiżywnościwszystkichkrajów,znajdującychsięnaróżnychpoziomach
rozwojukulturalnego.Miarytedająnambardzosolidnepunktyodniesienia
wprzypadkuwielumiejsc,nawetjeśliniewszystkich.Niepozostawiająone
wątpliwości,żeGermanie,którzyjeszczenietworzylimiast,wnikłymstopniu
uprawializiemięiżywilisięgłówniemlekiem,serem,mięsemorazowocami
myślistwairybactwa,wkrajupokrytymwwiększościlasamiimokradłamimu-
sielibyćbardzomocnorozproszeni.
13CałośćzaczerpniętazVierkandta,DieVolksdichteimwestlichenZentral-Afrika.
