Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KonfliktRzymianzGermanami
21
128000km2,awięcśredniokażdezplemionzajmowałoobszarokoło5560km2.
Władzazwierzchniawkażdymztychplemionnależaładozgromadzeniaogól-
negoludziczyteżwojowników.TakbyłorównieżwAtenachiRzymie,lecz
wtychrozwiniętychpaństwachludnośćwwiekuprodukcyjnymodgrywała
jedyniepomniejsząrolęnazgromadzeniachludowych.Możemyzakładać,że
wprzypadkuGermanówbardzoczęstopraktyczniewszyscywojownicybyli
rzeczywiścieobecni.Ztegoteżpowoduichkrajeniezajmowaływielkichob-
szarów,gdyżjeślidystansdocobardziejodległychosaddopunktucentralnego
byłdłuższyniżjedendzieńmarszu,toniebyłobymożliwościutrzymaćfak-
tycznejpowszechnościtakichzgromadzeńitakjakobszarmniejwięcej5600
km2dokładnieodpowiadapowyższejkoncepcji,takrównieżzgromadzenieco
najwyżejod6do8tys.mężczyzndajesięprowadzićprzyjakotakimporządku.
Jeślitakiebyłomaksimum,tośrednianiemogłaprzekraczać5000,atoprowa-
dzinasdopopulacjiok.25000ludzinaplemię,czyli4do5nakm2.Przede
wszystkimnależyzaznaczyć,żejesttomaksimum,górnagranica.Niemniej
znacząceobniżenietejliczbyniejestmożliwezinnejprzyczyny,bardziejwoj-
skowej.MilitarnedokonaniaGermanówwwalkachzCesarstwemRzymskim
ijegozaprawionymiwbojachlegionamibyłytakznaczne,żebyłybyniedo
pomyśleniabezpewnejmasywojowników.Wobectychosiągnięćnawetliczba
5000wojównaplemięwydajesiętakniewielka,żeniktniebędzieskłonny
obniżaćjejjeszczebardziej.
Takwięcmamytudoczynieniazprzypadkiem,gdziemimobrakuużytecz-
nych,jednoznacznychinformacjijesteśmymimowszystkowstanieustalićści-
śleokreśloneliczbyprzyznacznympoziomiepewności.Zależnościsątakpro-
ste,aekonomiczneimilitarne,geograficzneipolitycznefaktytakblisko
splecionezdzisiejszymi,udoskonalonymimetodamibadańnaukowych,że
jesteśmywstanieuzupełnićbrakująceelementyprzekazówźródłowychiosza-
cowaćliczebnośćGermanówlepiej,niżRzymianiemającyichprzedoczami,
obcującyzniminacodzień.
Seringszacuje,żegęstośćzaludnieniawokręgachnawschódodŁabywyno-
siłajedynie4osobynakm2.
Książętaihunni
Fakt,żegermańskisystemdostojnikówdzieliłsięnadwieosobneklasy
możnawywnioskowaćzarównozsamejnaturyrzeczy,organizacjipolitycznej
orazskładuplemienia,jakimjebezpośredniopodająźródła.
Cezar(Bell.Gall.4.13)podajeiżprzybylidoniegouksiążętaistarsi”(uprin-
cipesmajoresquenatu”)UzytepówiTenktrów.UUbiów,obokksiążąt,pisze
o(4.11)senacie(uprincipesacsenatus”)ipodaje,żesenatNerwiów,którzy
mimoiżniebyliGermanami,napewnomiałorganizacjębardzopodobnądo
germańskiejiobejmował600członków.Pomijającwyolbrzymioneliczbyja-
snymjest,żeRzymianiemogliużyćsłowausenat”jedyniemówiącodośćdużej
radzie.Niemogłasięonaskładaćzsamychksiążąt,leczmiaławiększerozmia-
