Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WyspySzczęśliwewstarożytności:mitirzeczywistość
mieszkają...Matka,gdyjejpróśb
usłuchałZeus,
przeniosłatamAchila(IIOdaOlimpijska,57–63,96–117,123–131,136–144)
24.
19
Tendługipoetyckiwywódopartyjestcałynaeschatologiiorficko-pitagorejskiej:
począwszyodideinieśmiertelnościduszy,poprzezwyraźnerozgraniczenielosu„do-
brych”i„złych”popalingenezęimetempsychozęorazichcyklicznycharakter.Dusza
ludzka,podczastrzechkolejnychokresówwcieleńnaziemiinastępującychponich
pobytówpodziemią,doznajeoczyszczeniazwin,odktóregozależyostateczniejej
dalszylos:wieczneprzebywaniewKrainieBłogosławionychlubwTartarze.Wpassu-
sieodnoszącymsiędo„dobrych”(zwłaszczaw.123nn.)możnaodnaleźćmotywy
znanezHomeraiHezjoda.Cowięcej,wprzypadkunawiązaniadotegoostatniego
mielibyśmydoczynieniazkontaminacjąelementówodnoszącychsiędoepoki„złote-
gowieku”iepokiherosów,zwłaszczajeśliprzyjąć,żewers169Pracyidni,umiesz-
czonywopisietejostatniej(„zdalaodnieśmiertelnych;azaśpanujeimKronos”)jest
późniejszymwtrętem.KrólowanieKronosaw„ostrowieszczęsnych”(woryginale
padaokreślenie:„wyspyszczęśliwe”),symbolicznycharakterzłota(„Kwiatytam
wkrąg/złotemnajczystszymlśnią”
25:w.130–131),obecnośćmitycznychbohaterów
(alezpowoduzasług,aniezewzględunawięzyłącząceichzbogami)–towszystko
ukazujePindarajakouważnegoczytelnikaHezjoda,azarazeminterpretatorajegokon-
cepcji.NatomiastpostaćRadamantysa,sędziegozwiązanegozElizjum,zapożyczona
zostałaprawdopodobnieodHomera,chociażniejestwykluczonenawiązaniedo
wspólnejtradycjikreteńskiej,jakożeRadamantysbyłbratemMinosa,królaKrety,
isynemZeusaiEuropy
26.Interesującejest,żePindarnieograniczasiędotejremini-
scencji,ale„prostuje”,jaktoczynizazwyczajwstosunkudozastanejtradycji,przekaz
HomeradotyczącylosuAchillesa,któregoautorOdysei–wprzeciwieństwiedoMe-
nelaosa–umieściłwmglistymHadesie,każącmupanowaćnadsmutnymicieniami
iwyrażającjegoustamipesymistycznypoglądnatematludzkiejdoli(XI,499nn.;
oryg.:488nn.).
EnigmatyczniebrzmiącyworyginaleterminKronoutyrsis(„wieżaKronosa”),któ-
regoodpowiednikiemwpolskimtłumaczeniusąsłowa„Kronagródzamczysty”
(w.127–128),niemającyprecedensuwinnychźródłach,dałpodstawędointeresującej
hipotezy,potwierdzającejgeograficznąidentyfikacjęWyspSzczęśliwychzWyspami
Kanaryjskimi,proponowanąjużwczasachstarożytnych
27.Wskrócieprzedstawiasię
onanastępująco:nazwatyrsissugerowałabyrodzajfortecy,którabyłabytusiedzibą
boga.Tegorodzajuskojarzeniewydajesięmałozrozumiałewświetlefaktu,żechodzi
owyspę,któraznajdujesię„nakrańcachziemi”,awięcwmiejscuznaturyniedostęp-
nym;pocóżmiałabyjeszczebyćopasanamuremobronnym?NajwyraźniejPindarowi
chodziłoojakieśmiejscenajednejzwysptegoarchipelagu,którenazywano„wieżą
Kronosa”,asamookreśleniemogłobyćkalkązjęzykapunickiego,gdziemiałoby
sens:„wieżaBaala”(BaalbyłwowejkulturzeodpowiednikiemKronosa),coniedzi-
wi,gdyżkontaktymiastSycylii(awśródnichzapewneiAkragas,gdzierządziłTeron)
24PrzełożyłS.Srebrny;cyt.zwyd.:Pindar,Wybórpoezji,oprac.A.Szastyńska-Siemion,Ossolineum,
Wrocław1981;numeracjawierszyniepokrywasięztąworyginale.
25Złotekwiatysąsymbolemnieśmiertelności:zob.Lirykagrecka,t.II:Melika,oprac.J.Danielewicz,
PWN,Warszawa–Poznań1999,s.437.
26Zob.G.S.Kirk,op.cit.,s.279.
27ChodziohipotezęwysuniętąprzezV.Manfredi,op.cit.,s.42nn.
