Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
MariaMaślanka-Soro
korzystająmieszkańcy,posiadającykosztownewillewśródkwiatówispędzający
przyjemnieczas.Niebrakujeimniczegodożyciawdostatku,jakożeurodzajnaziemia
dziękiłagodnemuklimatowidostarczawobfitościplonów,wlasachzaśjestpoddo-
statkiemzwierzyny,awodyprzybrzeżnewypełnionesąwielkąróżnorodnościąryb.
Zpowodupełniszczęścia(eudaimonia)naniejpanującegomogłobysięwydawać,że
wprzeszłości„byłaraczejmieszkaniembogówniżludzi”
31.
MimożewprzekazieDiodoraniepojawiasiępojęcie„wyspyszczęśliwej”,jednak
pobrzmiewająwnimwyraźnieechadawnegotoposu,abardzoogólnejejusytuowanie
iniepodanieżadnychkonkretnychszczegółówzwiązanychzpóźniejsząewentualną
kolonizacjąwskazująnapozostawaniejeszczewkręguwyobrażeńmitycznych.
Bardziejesencjonalnyimniejszczegółowy,choćpodobnie„utopijny”obraznakre-
ślapisarzgrecki,PlutarchzCheronei(Iw.poChr.)wŻywocieSertoriusza(8,2–5)
32,
wybitnegowodzarzymskiegozIw.przedChr.,gdymówio„WyspachAtlantyckich”,
któreSertoriuszowi,przebywającemuwówczaswHiszpanii,mieliopisaćjacyśżegla-
rzeznichwłaśniepowracający;według„ich”przekazumiałyonebyćpołożonejednak
natyledalekoodwybrzeżyAfryki(ok.1800km),żenapodstawieźródeł,naktórych
opierasięautor,trudnobyłobyidentyfikowaćjezwyspamizarchipelaguMaderylub
WyspamiKanaryjskimi.Jednakwyolbrzymienietejodległościmożebyćcelowym
zabiegiemzjegostrony,dlapodkreślenianiezwykłegoichcharakteru
33;opisującje,
posługujesiętopikąznanązdawnychprzekazówHezjodaczyHomeraipowołujesię
nategoostatniego,oczymwcześniejmówiliśmy.Podkreślawyjątkowośćłagodnego
klimatu,sprzyjającegowydawaniuplonówprzezurodzajnąziemię,zdolnąwyżywić
„próżnującąludność”bezwysiłkuzjejstrony.Starasięprzytym–itoświadczyłoby
opewnymjednakdążeniudorealizmu–wyjaśnić„mechanizm”tegofenomenukli-
matycznego:
Powietrzenawyspachjestzdrowezewzględunaumiarkowaneróżnicetemperaturywróż-
nychporachroku,ponieważwiatrypółnocneiwschodnie,wiejąceodstronynaszegokontynentu,
mającdoprzebyciaogromnąprzestrzeń,ulegająpodrodzeznacznemuosłabieniu,podczasgdy
powiewywiatrówpołudniowychizachodnichprzynosząodmorzałagodneirzadkiedeszcze
oraz,częściejjeszcze,rosęzapowiadającąpięknąaurę,któraodświeżaidelikatnieużyźniaziemię
(ŻywotSertoriusza8,4)
34.
OilepodpióremDiodoraiPlutarchadawnymitjestjedynie–mimowszystko
–punktemodniesieniawprzekazieodnoszącymsiędookreślonejrzeczywistości,któ-
rejistnieniepotwierdzająznaneimświadectwa,otylewspółczesnyPlutarchowigeo-
grafrzymskiPomponiuszMela,wswoimdzieleDechorographia(Geografiaopiso-
wa),będącymkompilacjąróżnychźródeł,niewahasię–wopisachkonkretnych
miejsc–łączyćmotywyznanezmituzelementamicałkowiciefantastycznymi.Taki
31Tłum.napodst.wyd.:DiodorusofSicily,Bibliotheke,ztłum.ang.C.H.Oldfather,t.III,London–
–Cambridge(Mass.)1961.
32PolskietłumaczeniezkomentarzemtegoiinnychŻywotówrównoległychPlutarcha(autorstwa
K.Korusa)jestwtrakcieopracowywania.
33Zresztąpisarzowitemuniejestobcatendencjadoidealizacjiihiperbolizacji,takwsamymujęciu
biografiiSertoriusza,jakiwprzedstawianiupewnychwydarzeńiciekawostek;np.niemalzarazpoepizo-
dzieodnoszącymsiędoWyspSzczęśliwychzatrzymujesięonnadopisemrzekomegogrobugigantaAnte-
usza(9,6–10),wktórymSertoriuszmiałodkryćogromnychrozmiarów(kilkudziesięciometrowy)szkielet
mężczyzny.
34Tłum.moje(M.M.-S.)napodstawiewyd.:Plutarque,Vies,t.VIII,LesBellesLettres,Paris1973.
