Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozbudowanaisprecyzowana.Takteżdziejesięczęstowwypadkusłownegowyrazu:
pojęcie,któremabyćzakomunikowanezapomocąsłów,uzyskujekompletnośćiprecyzję
dopierowprocesiewyrażaniago”
6
.
Wzwiązkuztymanalizaformynabieraszczególnegoznaczenia-towłaśniewformie,
woglądowejstrukturzedziełsztukisąnzapisane”szczególnieważneinformacje,które
mogąbyćinteresującetakżedlaprzedstawicieliinnychnaukhistorycznych.Analizasty-
listyczna(alboinaczej:morfologiczna,formalna)jestpodstawowymnarzędziemhistorii
sztuki7.Jestnarzędziempodstawowym,dlategoprzezniektórychhistorykówsztukijest
uważanazametodętrywialną,poczęściprzestarzałą.Tymczasemniejesttowyłącznie
narzędziedodatowaniailokalizowaniaanonimowychobiektów.Zresztą-datowaniejest
operacjąbardzoskomplikowanąiwymagającąniejednokrotnieprzyjęciawcalenieoczy-
wistychzałożeń.Tutajjednakprzyjrzymysięniecoinnejroli,jakąmożeodgrywaćanaliza
stylu.Styljestjakbyrodzajemnjęzyka”
,mającegoswojeelementyizasadyichzestawiania.
Jesttym,copomagatwórcywynaleźćwizualnyekwiwalentprzedmiotumającegozostać
przedstawionymlubfunkcji,któramazostaćzrealizowana,ekwiwalent,któryodpo-
wiadałbyzarazemnastawieniu,przyzwyczajeniomorazmożliwościompercepcyjnym
odbiorcówibyłzrozumiały8.Zaznaczmydlauniknięcianieporozumień,żeprzedmiot,
tematprzedstawieniawobrazieśredniowiecznymniemusiałbyćprzedmiotemwsensie
dosłownym,czylielementemświatadoświadczanegoempirycznie.Podobnie-racją
istnieniadziełarchitekturyniebyłafunkcjawsensiemodernistycznegoutylitaryzmu,
aleraczejnaocznewyrażanieideiitreściniemożliwychdowyrażeniawinnymmedium.
Inaczejmówiąc,styljestjakbysystememreguł,któretwórcompomagająwytwarzać,
aodbiorcomrozumiećdzieła,formyartystyczne.Viollet-le-Duc-francuskiarchitekt
ibadaczarchitekturyśredniowiecznej-zaproponowałklarownądefinicję:Lestyleest
lamanifestationd’unidéalétablisurunprincipe-Cstyljestwidzialnąmanifestacjąideału
polegającąnapewnejzasadzie’
9
.To,cowjakimśdzielesztukimożebyćokreślanejakostyl,
jestefektemoddziaływaniaspołecznychiartystycznychnorm,ideałów,zasad,wyobrażeń
icelów.Zaliczająsiędonichoczywiścietakżewymaganiastawianeprzezprzedmiot,temat,
zadanie(rodzajzlecenia),technikę,materiałetc.Tenormy,zasadyitd.niedziałająjednak
automatycznie-sązawszezapośredniczoneprzezzaangażowanychwwytworzeniedzieła
ludzi:przedewszystkimzleceniodawcówiartystów.Dziękinimstająsięrealnymikształ-
tami.ChoćformułaViollet-le-DucamożewydawaćsiębardzopodobnadoHeglowskiej
(rozwójwsztucetonruchformy,wktórejideanadajesobieistnienie”10),tojednakjest
topodobieństwopozorne.Tonieabstrakcyjna,ponadludzkaidearozwijasięiurzeczy-
6Bocheński1992,s.42-43.
7
Aktualnośćiowocnośćanalizystylupodkreślawwielupublikacjachm.in.RobertSuckale.Zob.
Suckale2006,s.271-281;Suckale2008,s.409-431.
8Schwarz2006,s.188-204,szczególnies.201.
9Viollet-le-Duc1859-1866,t.VIII,s.478.
10Hegel1964,t.I,s.124.
14
