Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.Podstawymetodologicznenaukspołecznych
dopodejmowaniaokreślonychdziałańpraktycznychwróżnychdziedzinachżycia
społeczno-gospodarczego,np.edukacji,medycyny,rolnictwa,przemysłu,wcelu
wykorzystaniapoznanychprawidłowości,zasad,teoriiczyprawwżyciuipracy
zawodowejorazzmyśląobardziejracjonalnymiefektywnymdziałaniu.
Scharakteryzujmyterazpodejścienaukowewprocedurzebadawczej.Słowo
nnauka”(ang.science)pochodziodłacińskiegosłowascireoznaczającego‘wie-
dzieć’
.Podstawowymcelemnaukijestpoznanieprawdy,czylizdobyciedającejsię
zweryfikowaćwiedzy,umożliwiającejwyjaśnienie,przewidywanieizrozumienie
interesującychbadaczazjawisk.
Ludziezwyklezdobywająwiedzęorzeczywistościwróżnysposób,jednakpo-
dejścienaukowepozwalanato,żebyludziezrozumieliswojeotoczenieisiebie
samych.Opróczpodejścianaukowegowyróżnićmożnatrzyinnesposobyzdo-
bywaniawiedzy:sposóbodwoływaniasiędoautorytetu,dowiaryorazsposób
racjonalny.Wynikaztego,żeludziewróżnysposóbstarająsięuwiarygodniać
źródławiedzy.
Nauka,wodróżnieniuodpseudonauki,maoddzielaćto,cowświeciemożli-
we,odtego,coniemożliwe.Mazatemzakazywaćwystępowaniapewnychstanów
rzeczy.Tymsamymzdanianaukipowinnybyćnarażonenaobalenie:wystąpienie
stanurzeczyzakazanegoprzezhipotezęnaukowąpodważatęhipotezę.Żadnaob-
serwacjaanieksperymentniemogądowieśćprawdziwościhipotezy3.Natomiast
KarlR.Popperpowiada,żeniekiedydasięwykazać,żedanahipotezajestfałszy-
wa.Dlategozaproponowaneprzezniegokryteriumdemarkacjimówi,żenaukowe
sąteitylkotezdania,któresąfalsyfikowane4.Wzwiązkuztymmetodanaukowa
niepoleganadążeniudopotwierdzaniahipotezczyichstopniowegouprawdo-
podobniania.Wnauceakceptujesiępewnezdanianiedlatego,żesąwznacznym
stopniupotwierdzonealbowysoceprawdopodobne.Wszystkiezdanianaukisą
przyjętenapróbę.Toteż,wedługK.R.Poppera,właściwąmetodąnaukijeststo-
sowanietzw.zasadykrytycyzmu.Zalecaonawysuwanieśmiałychhipotezinie-
ustającepodejmowanierzetelnychpróbichfalsyfikacji(odrzucenia).Dlategoteż
wdzieleLogikaodkrycianaukowego(wydaniepierwsze-1934rok)argumento-
wał,żewłaściwąmetodąnaukijestfalsyfikacjonizm.Hipotezypowinnybyćśmia-
łe,toznaczymocnonarażonenaobalenie,ponieważśmiałahipoteza,jeżelijest
fałszywa,szybciejodhipotezostrożnychokażesięfałszywaiustąpimiejscabar-
dziejobiecującejhipotezie.Gdyzaśwytrzymasurowe,toznaczyrzetelne,spraw-
dziany,anietylkopozorowanepróbyjejodrzucenia,przyniesiezyskpoznawczy:
informacjeotym,podjakimwzględemhipotezajestfałszywa,codajewskazówki
pomocnewposzukiwaniachnowej,lepszejhipotezy5.
3A.Grobler:Metodologianauk.Kraków:WydawnictwoAureus-WydawnictwoZnak,2006,
s.63.
4K.R.Popper:TeMythoftheFramework.InDefenseofScienceandRationality.London:
Routledge,1994.
5J.Locke:Rozważaniadotyczącerozumuludzkiego.Tłum.B.Gawecki.Warszawa:PWN,1955.
