Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Naukaiwiedza
Analizującliteraturęprzedmiotu,możnazaobserwować,żebadaczeprezen-
tujązróżnicowaneopcje,jeślichodziotraktowanienaukiibadańnaukowych.
Przeanalizujmydwauzupełniającesiępodejścia.
Wtradycyjnymmodelunaukiistniejątrzygłówneelementynauki:teoria,
operacjonalizacjaiobserwacja.Badaczezaczynająodczegoś,zczegowypro-
wadzająsprawdzalnąhipotezę.Przykładowozastanówmysięnadprzyczynami
zachowańagresywnychwśródmłodzieży.Możnaprzyjąć,żescenyprzemocy
wprzekazachmedialnychsąjednymzczynnikówprzejawianiaagresjiwśród
młodychodbiorcówtychprzekazów.Czylihipotezamogłabybrzmieć:imwięcej
przemocyzaobserwowanejwmediach,tymczęstszeprzejawyagresjiwzachowa-
niachodbiorcówtychprzekazów.Abyzweryfikowaćhipotezę,należyszczegółowo
określićznaczeniawszystkichzmiennychzwiązanychzhipoteząwkolejnychob-
serwacjach.Wnaszymprzypadkutezmienneto:przekazymedialnezawierające
scenyprzemocyorazagresja.Zmienna:przekazymedialne,mogłabyzostaćscha-
rakteryzowanaprzezrodzajescenprzemocyorazzawartośćsamejprzemocy,na-
tomiastzmienna:agresja,mogłabyzostaćscharakteryzowanaprzezposzczególne,
hierarchicznieułożonezachowaniaagresywne.Teraznależałobyprzeprowadzić
tzw.mierzalneobserwacje.Mamywtedydoczynieniazoperacjonalizacją6,czyli
szczegółowymokreśleniemdziałań(operacji)związanychzpomiaremzmiennej.
Istniejewielesposobówweryfikowania(sprawdzania)hipotezy,zktórychkażdy
dopuszczaróżnesposobypomiaruzmiennych.Dopuszczalnymsposobemjest
przeprowadzeniewywiadulubrozmowyzmłodymiludźmi.Ichszczerośćwspo-
sóbbezpośrednideterminujejakośćotrzymanychwynikóworazsformułowanych
wniosków.
Istniejetakżepogląd,żenaukamatylkodwagłówneelementy:teorięiobser-
wację,cooznacza,żenaukowerozumienieświatamusijednocześniebyćsensow-
neizgodnezobserwacją,prowadzącwtensposóbdotrzechgłównychaspektów
działalnościnaukspołecznych:teorii,gromadzeniadanychiichanalizy.Teoria
naukowapowinnabyćopartanalogice,agromadzeniedanychnastępujewwy-
nikuprowadzeniaobserwacji.Wtrakcieanalizydanychposzukujesięprawidło-
wościwobserwacjach,anastępnieporównujesięto,cozaobserwowane,ztym,co
logiczniedajesięprzewidzieć.
Podstawowymcelemnaukspołecznychjestdostarczaniewiedzy,którąmożna
zweryfikować.Przytoczmydwiedefinicjewiedzy,sformułowaneprzezdwaau-
torytetywzakresienaukspołecznych.ZdaniemStefanaNowakawiedzanauko-
wantopewienuznawanyprzezprzedstawicielidanejdyscyplinynaukowejzespół
przeświadczeńisądówotym,jakjest,jaksięrzeczymająidlaczegotaksięone
mają,[…]bądźopisyposzczególnychfragmentówrzeczywistości,bądźteżteo-
6Wposzukiwaniuregułinterpretacjiempirycznejteoriiwczesnyempiryzmlogicznynawią-
zywałdokoncepcjiPercy’egoBridgmana(1927)zwanejoperacjonalizmem.Zgodnieznią,pojęcia
naukowesąidentycznezezbioramioperacjipomiarowychirachunkowych.Stądprzyjęto,żetakie
operacjewyznaczająznaczenie(sensempiryczny)terminównaukowych.
15
