Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wprowadzenie
odnieistniejącejjeszcze,przyszłejwiedzyuczestnikówrynku.Wiedza
tauzależnionazostanieodzdarzeń,jakiebędąkażdorazowopoprzedzać
przyszłezachowanieuczestnikówrynku.Zdarzeniateniesąjednakzdeter-
minowaneibędąskutkiempewnegoprocesu,przynajmniejwczęścilosowe-
go.Możnazatemdokonaćpewnychjakościowychprzewidywańtendencji
wskutkachzaburzenia,jakiezostaniewprowadzonedomodelu,alenie
możnajednoznaczniezmierzyćwartościtychskutków.Eksperymentowanie
imetodystatystycznepozwoląnawskazaniezakresuiistotnościpoja-
wiającychsięskutkówwporównaniudorealizacjieksperymentu,wktórym
zaburzenianiewprowadzono.Eksperymentyniezakładająjednakmecha-
nizmówuruchamianiaokreślonychskłonnościbehawioralnychwzależności
odwarunków,jakiepojawiająsięnarynku,bowiem,jakwcześniejwspo-
mniano,niemożliwejeststwierdzenie,którazeskłonnościzostanieakty-
wowana.Zamiasttegoprzeprowadzonoserieeksperymentów,wktórych
wprowadzanookreśloneskłonnościwśródwszystkichuczestnikówrynku,
anastępnieporównywanoskutkizeksperymentemkontrolnymipomiędzy
sobą.Tymsamym,choćniemożemystwierdzić,którazheurystykpoja-
wiłabysię,towiemy,jakiemogłybybyćskutkikażdejznich,gdybybyłaona
powszechna.1
WpowyższymzakresieAutorniepodzielawięcantyempiryzmuczęści
przedstawicieliszkołyaustriackiejprzyjmującego,żewnaukachspołecz-
nychniepowinnosięprzeprowadzaćeksperymentów,budowaćmate-
matycznychmodelizjawiskiprocesówspołecznychorazwnioskowaćna
podstawiefaktówempirycznychibadaństatystycznych.Dopełniejszego
zrozumieniabadanychmechanizmóweksperymentysąniezbędne.Mogły
onebyćtutajjednakprowadzonejedyniewwarunkachlaboratoryjnych,
anierealnegorynkuorazwoparciuomatematyczneiinformatyczne
reprezentacjezachowańjednostek.Zachowaniatewywiedzionebyłyme-
todądedukcji–akceptowanejjakometodapoznawczaprzezszkołęaustriac-
ką–zobserwacjizachowańrzeczywistych,udokumentowanychwbogatej
literaturzeprzedmiotuiwłasnychbadaniachAutora.
1Podejścietakiemożestwarzaćskojarzeniazkwantowymrozumieniemrzeczywistości
rynkugiełdowego,którypełniłbyrolęanegdotycznegokotaSchrödingera.Wodróżnieniuod
kota,rynekpozostawałbywciążżywy,jednakmógłbyhipotetycznieznajdowaćsięwkażdym
zuzyskanychwmodelustanów.Dopieroprzeprowadzenieeksperymentuzredukowałoby
rynekdojednegozmożliwychstanów.Koncepcjatakapozostajewsprzecznościzezdrowym
rozsądkiem,ponieważrynekniejestobiektemmikroskopowyminiedasiędlaniegoobser-
wowaćefektówkwantowych.Choćmodeletakiepróbujesiękonstruować,toAutorjestdaleki
odaplikowaniametodimodelifizykiteoretycznejdlazrozumieniaprocesówekonomicznych.