Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1:Maksymalizacjaoczekiwaneju¿ytecznościprzezinwestorówracjonalnych
23
austriackiejmożnaznaleźćprzejawybehawioralnegopodejściawpostrze-
ganiudecyzjijednosteknawiązującedotego,cowiekpóźniejbędzieokreś-
lanewekonomiibehawioralnejjakoquasi-racjonalność(quasi-rationalbeha-
vior;Thaler,1994)czyramowanie(framing;Tversky,Kahneman,1981).
1.2.Maksymalizowanieużyteczności
ZapoczątkowanaprzezMengerarewolucjamarginalnawpostrzeganiu
wartościdóbriodejścieodokreślaniajejpoprzezwkładspołeczniepo-
trzebnejpracy,niezbędnejdowytworzeniadóbr,byłarozwijanarównolegle
wnurciesubiektywizmuprzezWalrasaiJevonsa.Użytecznośćpowstałajako
koncepcja,któramiałajedynietłumaczyćmodelowezachowaniakonsu-
mentówpoprzezzmianysatysfakcjiodczuwanejzkonsumpcjiostatniej
jednostkidobra.Menger,WalrasiJevonsposługiwalisiękoncepcjąużytecz-
nościaddytywnej(additiveutility)jakofunkcjiużytecznościdobra,nie-
zależnejodużytecznościinnychdóbr.Kwestiepomiaruużytecznościczy
kształtukrzywychużytecznościniebyłyzaśistotne.Prawomalejącejkrań-
cowejużytecznościprzyjmowanozaśjakoobserwacjęwynikającązogól-
negodoświadczenia,akrzyweużytecznościkrańcowejbyłyliniowelub
wypukłe(Blaug,2004,s.333).Samajednakkoncepcjaużytecznościkrańco-
wejwykorzystanazostałaprzezParetowbadaniachnadteoriąwyboru
konsumentairównowagąrynkową(Grzesiuk,2014,s.265).
Jevons,apóźniejMarshalluważalijednak,żekoncepcjamaksymalizacji
użytecznościniemożebyćstosowanadoanalizyzachowańwwarunkach
niepewności.NabaziewnioskówBernoulliegozanalizyparadoksupeters-
burskiego(1738)przyjmowanojuż,żejednostkiniekierująsięważonąpraw-
dopodobistwemoczekiwanąwygra,alewewnętrznymioczekiwaniami
(moralexpectations),aprawdopodobistwaważąoczekiwanąabstrakcyjną
satysfakcjęzmożliwychscenariuszy,którabędzieprzyrastaćcorazwolniej
zkażdąkolejnąjednostkąstanuposiadaniaczydochodu.Decyzjewwarun-
kachniepewnościwynikajązpostrzeganiaużytecznościwygranej(utility)
iujemnejużyteczności(disutility)opłatyzauczestnictwowobarczonej
niepewnościągrze.Przytychsamychkwotachwygranejiopłaty,dlawklęs-
łejfunkcjiużytecznościiawersjidoryzykajużBernoullidowodził,żedys-
komfortzopłaty(straty)będziewiększyniżsatysfakcjazidentycznej,
codowartościwygranej.
ZapoczątkowaneprzezMarshallawykluczeniezanalizyużyteczności
problemuwyborówwwarunkachniepewnościmiałomiejscedopro-
pozycjiNeumannaiMorgensternaoperacyjnejprocedurymierzenia