Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Behawioralneuwarunkowaniadynamikicenakcji:odinwestoradorynku
dotyczyłprzedewszystkimtegoobszarukażdejzteoriiimodeli,relacji
pomiędzyzachowaniamijednostekicałegorynku,przetwarzaniainformacji
orazpostrzeganiaracjonalnościzachowań.
Racjonalnośćpostrzeganiaiprzetwarzaniainformacjileżałaupodstaw
koncepcjiformułowanychwnurcieekonomiiklasycznej,choćpoczątkowo
byłakoncepcjądośćograniczoną(Arrow,1986,s.204).Racjonalnośćpostę-
powaniajednostkidlaSmithaoznaczamaksymalizacjęosobistychkorzyści
wgospodarce,gdzienaczelnymmotywemdziałańjestzysk,istniejeprzy
tympodpewnymiwarunkamiwzględnazgodnośćpomiędzyinteresami
jednostekiinteresamispołecznymizbiorowości(Smith,1954;Blaug,2000,
s.78).KoncepcjahomooeconomicusJ.S.Milla,jakkolwiekstawiawcentrum
posiadaniebogactwa,jesttylkouproszczonąkoncepcjąteoretyczną,bowiem
obserwowanesątakżeinnemotywacjepodejmowaniadziałańjednostek
wgospodarce,jaknaprzykładmotywynaturymoralnej,choćtepierwszesą
priorytetowe(Grzesiuk,2014,s.256).
Nurtszkołyaustriackiejzakładamiędzyinnymiwyjaśnianiezjawisk
obserwowanychnaskalęcałegosystemu,poprzezanalizęfunkcjonowania
jegoskładowych(indywidualizmmetodologiczny),zaśdziałaniajednosteksą
konsekwencjąpodążaniadookreślonego,wybranegocelu,którymożebyć
różnydlaróżnychjednostek(subiektywizm).Zrozumieniezjawiskzacho-
dzącychnapoziomiezagregowanym(społeczeństwa,rynku,gospodarki)
możemiećmiejscejedyniepoprzezzrozumienieindywidualnychdziałań
skierowanychnainnychuczestnikówzbiorowościimotywowanychich
oczekiwanymizachowaniami,aniezachowańobserwowanychnapoziomie
agregatów(Hayek,1947,s.6).Indywidualizmnieoznaczawięcizolacji
jednostek,aleszukanieichpowiązańzezbiorowością,zwłaszczażesuma
działańwolnychjednostekczęstotworzyefekty,któreprzekraczająmożli-
wościkażdegozuczestnikówzbiorowości(Hayek,1947,s.7–8).
Barierywpozyskiwaniu,przetwarzaniuinformacjiiprocesachuczenia
sięjednostekograniczająjednakichracjonalność(Menger,2007).Racjo-
nalnośćjestjednakokreślanajużjakosposóbdziałania,którymaprowadzić
doosiągnięciacelu,choćniekonieczniemaksymalizacjikorzyści.Jednostka
podejmującadecyzjęmożeniebyćświadomaswoichograniczeńwdostępie
lubprzetwarzaniuinformacji,alestarasiępodejmowaćlokalnie,anie
globalnieoptymalnedecyzjeiztegopowodudziałaniatakiemożnauznaćza
racjonalne.Założenietopozwalazatemodejśćodklasycznegoujęciaracjo-
nalnościidopuszczazachowania,którewekonomiiklasycznejuchodziłyza
nieracjonalne(np.powodowaneprzesłankamialtruistycznymi),choćnie
negujeracjonalnościwogóle.Wtymsensiejużwkoncepcjachszkoły
