Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Wstęp
nieniuokreślonychregułdystrybucjidanegodobra,np.prawiobowiązkówmiędzy
ludźmilubmiędzypodmiotamitakimijakpaństwa.Dotycządziałańzbiorowych
orazkształtuinstytucjonalno-prawnego,którytedziałaniaumożliwiaizarazemje
chroni.Analizadyskursuteoretycznegopoświęconegosprawiedliwościglobalnej
skupiasięzatemnaszukaniunorm,którepozwalająnawspółżyciezbiorowewwy-
miarzemiędzynarodowym-waspekcielegitymizacjiokreślanegoprawaizbudo-
wanychnapodstawietegoprawarozwiązańinstytucjonalnychorazwaspekcie
uprawomocnionychpraktykwzajemnegowspółdziałania13.Charakteryzującróżni-
ceterminologicznemiędzy„sprawiedliwościąglobalną”i„sprawiedliwościąmię-
dzynarodową”,możnastwierdzić,żewklasycznymujęciu-związanymzrealizmem
wstosunkachmiędzynarodowych-częściejposługiwanosięterminem„sprawie-
dliwośćmiędzynarodowa”.Wynikałotozprzyjętegozałożeniaontologicznego,że
najważniejszymipodmiotamiwrelacjachmiędzynarodowychsąpodmiotygrupo-
we:państwaalbonarody.Dopieropodwpływemdyskusjimiędzyparadygmatami-
główniedyskusji(neo)realizmuz(neo)liberalizmemwramachnormatywnychteorii
stosunkówmiędzynarodowych-orazpodwpływemzmianzwiązanychzdynami-
kąprocesuglobalizacjiwlatachdziewięćdziesiątychpowstałyteoriekrytyczne,fe-
ministyczneipostmodernistyczne,którezaczęłyużywaćterminu„sprawiedliwość
globalna”14.Ichautorzy,jakpokazujeUlrichBeckniejakowopozycjidoteorii„po-
zytywistycznych”,uznali,żedotychczasowamoceksplanacyjnaformuły„komuni-
tariańskiej”,wktórejgłównymiijedynymipodmiotaminaareniemiędzynarodo-
wejsąpaństwa,uległawyczerpaniu15.Doszlionidowniosku,żeparadygmatładu
westfalskiego16przestałspełniaćswojąrolęnapoziomieteoriiorazpraktyki.Rów-
nieżzwolennicyaksjologiiliberalnejuznali,żesprawiedliwośćmiędzynarodowa
zeswojąontologiąbytówpaństwowychkierującychsięjedyniesiłąiinteresem
własnymwyczerpałaswójpotencjałdeskryptywnyibyodróżnićnowepodejście
wstosunkachmiędzynarodowychodwcześniejszego,nazwalije„sprawiedliwo-
ściąglobalną”17.
13Oczywiścietedwieperspektywy:etycznaipolityczna(sprawiedliwości),sązesobąpołączone
iwpraktyceczęstosięprzeplatają,codobrzewidaćwdwutomowymzbiorzeartykułówpod
redakcjąT.PoggegoiD.Moellendorfa,GlobalJustice.SeminalEssaysiGlobalEthics.SeminalEssays
(ParagonHouse,St.Paul2008).
14Zob.J.Baylis,S.Smith,Globalizacjapolitykiświatowej.Wprowadzeniedostosunkówmiędzyna-
rodowych,tłum.M.Filaryiinni,WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków2008,
rozdział1,31.
15Zob.U.Beck,Towardanewcosmopolitantheorywithacosmopolitanintent,„Constella-
tions”,10(4)/2003,s.453-468.
16Przez„ładwestfalski”rozumiemzasadyorganizującerelacjemiędzynarodowepopokojuwe-
stfalskimw1648roku,kończącymwojnyreligijnewEuropie.Wramachtegoporozumienia
uznano,żepaństwasąsuwerenne,awięcniezawisłe,jeślichodziopodejmowaniedecyzji
wswoichterytorialnychgranicach.
17Zob.np.T.Pogge,Prioritiesofglobaljustice.
