Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
CzęśćI.Międzynarodowyanarchizm
dejściepozwoliwykazaćwdalszychczęściachksiążki,żewramachtychteorii
mamydoczynieniazewspólnymiwyjściowymiprzesłankamiontologicznymi
iaksjologicznymi,któreulegająprzekształceniom,gdyteorietebędąmierzyły
sięzproblememuprawomocnieniaokreślonegozakresuobowiązywaniazasad
sprawiedliwościwporządkumiędzynarodowym.Proponowanysposóbrozu-
mieniasprawiedliwościwtychteoriachjestzwiązanyznakładaniemnaróżne
modeledobregożyciaokreślonychograniczeń3.Wynikająoneznormatywnych
założeńzwiązanychzkonkretnymiprzekonaniami(np.okoniecznościrówne-
gotraktowaniawszystkichpodmiotów).Teorieodwołującesiędotychzałożeń
starająsięwskazaćzasadysprawiedliwościmiędzynarodowej,któreniebędą
stałyznimiwsprzeczności.Zasadytesąnatomiastodmiennieformułowane
wkażdejznich.Wynikatoprzedewszystkimzfaktuprzyjmowanegoprzez
nieinnegorozumieniapojęcia„równegomoralnegostatusuosób”.Minima-
liściprzyjmujązazwyczaj,żeochronamoralnejrównościosóbjestmożliwa
jedyniewewnątrzpaństw.Maksymaliścinatomiastznaczniesilniejakcentu-
jąkoniecznośćochronytejrówności(nietylkowwymiarzepolitycznym,ale
iekonomicznym),rozszerzającpostulatjejzabezpieczeniatakżenapoziomie
ponadnarodowym.Różnicewpostrzeganiuideirównościwskazująwięc,że
samfaktzaakceptowaniaprzesłanki,iżwszystkieosobypowinnybyćtaksamo
traktowane,nieodpowiadajeszczenapytanie,jakirodzajtraktowaniazapew-
niarównymoralnystatusnawetwśródteoriiliberalnych.Wszystkieomawiane
wpracyteorieprzeciwstawiająsięzarazemwładzyabsolutnej,którabezzasad-
nieograniczawolnośćczłowieka.Władzaistniejepoto,abyumożliwićobywa-
telomrealizacjęichcelówindywidualnychorazwłasnejkoncepcjiszczęścia,
atakżezabezpieczyćichwłasnośćiżycie4.Toograniczeniewładzynapoziomie
wewnątrzpaństwowymprzenosisięczęstowporządkumiędzynarodowymna
postulatnieingerowaniawwewnętrznesprawypaństwa(minimaliści).Jedno-
cześnieliberałowieopowiadająsięzasilnąochronąautonomiijednostkowej
(wyrażającejsięnp.wzmocnieniemmiędzynarodowejochronyprawczłowie-
ka),postulującingerencjęwdziałaniepaństw,gdydochodzidojejnaruszeń
(maksymaliści).Wskazująoniteż,żejedynymsposobemnaprawomocnedzia-
łaniewładzy,acozatymidzie,nauprawomocnieniezasadsprawiedliwości
jestdobrowolnazgoda.Ichzdaniemtylkoargumentacja,aniesiła,możenas,
3Modele„dobregożycia”występującewomawianychteoriachsąrozumianeprzezemniejako
koncepcjewłaściwego,etycznegopostępowaniaorazokreślonychregulacjiprawnychiinstytu-
cjonalnychnapoziomiewspólnotypolitycznej,mającychnaceluumożliwienieizabezpiecze-
nierealizacjitychmodeli.
4Zob.J.S.Mill,Owolności,tłum.A.Kurlandzka,WydawnictwoAKME,Warszawa1959.
A.Tocqueville,OdemokracjiwAmeryce,tłum.B.Janicka,M.Król,Znak,Kraków1996.
