Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Badania
nadpokojem
17
„JournalofPeaceResearch”wyróżniłonpokójnegatywny,rozumianyjako
brakwojnyiprzemocyfizycznejodużejintensywności,orazpokójpozy-
tywny,któryodnosiłsiępoczątkowotakżedointegracjispołeczności
ludzkiej,aodkońcalatsześćdziesiątychrównieżdoniesprawiedliwości
inierównościjakoźródełprzemocystrukturalnejiniebezpieczeństwa.
Zwiększeniezdolnościdoograniczaniawojentworzywarunkidlapokoju
negatywnego,natomiastzwiększeniezdolnościdowspółpracyprzyczynia
siędopokojupozytywnego10.
Pojęciapokojuibezpieczeństwasązesobąpowiązane,jednakróżnica
znaczeniowamiędzynimizaczęłasiępogłębiać.Pojęciebezpieczeństwaist-
niałowskupionychnapotędzestudiachstrategicznychibyłoużywane
przezkręgirządowepaństwzachodnich,natomiastpojęciepokojuwystę-
powałowbadaniachnadpokojemibyłostosowaneprzezośrodkiakade-
mickieipaństwakomunistyczne.
Teoretycyzaliczanidonurtubadańnadpokojembylikrytycznienasta-
wieniwobecstudiównadbezpieczeństwem,któreichzdaniembyłyideolo-
gicznieiinstytucjonalniepowiązanezaparatemwojskowym.Odrzucali
zachodnipunktwidzenia,wwiększymstopniuuwzględniającracjepaństw
komunistycznych.Prowadzilibadaniaróżnychscenariuszynuklearnych
przyzałożeniuracjonalnościaktorów.Wbadaniachodstraszanianuklear-
negostosowaliteorięgier,wszczególnościdylematwięźnia.Przedmiotem
ichzainteresowaniabyłotakżerozbrojenie.Wlatachsześćdziesiątychza-
ostrzyłsięspórzrealistami,którzywczasieideologicznejkonfrontacjipod-
kreślalikoniecznośćobronyZachoduprzedkomunistycznymzagrożeniem.
Odwołującesiędonaukowościipozytywistycznegoobiektywizmu
badanianadpokojem(peaceresearch)przekształciłysięwlatachsiedem-
dziesiątychwotwarcienormatywnestudianadpokojem(peacestudies).
Wnawiązaniudomarksistowskichideiwalkiklasirewolucjiwprowadziły
koncepcjęprzemocystrukturalnej.Przemocstosowanaprzezokreślonego
aktoramacharakterpersonalnyibezpośredni,natomiastprzemocstruk-
turalnajestwbudowanawstrukturę,przejawiasięnierównościąwładzy
imożliwościżyciowych,uniemożliwiazrealizowaniepotencjałówrozwojo-
wychpaństw11.
Wodpowiedzinawyścigzbrojeńbadaczerozwinęlikoncepcjęnie-
ofensywnejobronyczyteżnieprowokacyjnejobrony.Nawiązywaliwtym
10
JohanGaltung,AnEditorial,„JournalofPeaceResearch”1964,t.1,nr1,s.1–4;JohanGaltung,
Violence,Peace,andPeaceResearch,„JournalofPeaceResearch”,1969,t.6,nr3,s.187–191.
11
Galtung,Violence,Peace,andPeaceResearch,s.170–171.Por.PeterLawler,PeaceStudies,
w:PaulD.Williams(red.),SecurityStudies:AnIntroduction,London,NewYork:Routledge2008,
s.82–84.
