Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WOJNYIKONFLIKTYZBROJNE
44
uniemożliwiającyuznaniezawojnęstarćdwóchpartyzantek,np.polsko-so-
wieckiejnaKresachIIRzeczypospolitejwwarunkachokupacjiniemieckiej,
polsko-ukraińskiej(Wołyń,GalicjaWschodnia1943-1944),czywojny
czetnikówgen.DragoljubaMihailovićazkomunistamiJosipaBroz-Tity
wJugosławiiwlatach1941-1945,prowadzonejwwarunkachobcejokupa-
cji(niemieckiejiwłoskiej)iwojnyzchorwackimiustaszami.Słabośćtę
możnabyusunąć,rozciągającnawszystkietypykonfliktów,azatemtakże
międzynarodowe,jednozkryteriówdefinicjiwojnydomowejNicholasa
Sambanisa,którystwierdził,iżDwbrakufunkcjonującegorządu,ugrupo-
wanienauchodźstwielubpretendującedoobjęciawładzywkrajupowinno
byćjednązgłównychsiłwwojnie”5.
Ramka2.1.
Stronawojująca-belligerent(odłac.bellumgerere-toczyćwojnę)-państwo
lubaktorniepaństwowybędącyuczestnikiemwojnylubkonfliktuzbrojnego.
Oficjalneuznanieprzeciwnikazastronęwojującąrozciąganajegożołnierzy
ochronęprawną,przysługującączłonkomsiłzbrojnychuznanychpaństw
(np.pojmanymdoniewoliżołnierzomuznanychstronwojującychprzysługuje
statusjeńcówwojennych,aniepochwyconychzbroniąwrękuterrorystów
lubbandytówitd.).Jestzatemaktemodoniosłymznaczeniupolitycznym,
szczególniewwypadkuwojenantypartyzanckichlubtłumieniapowstań.Rzad-
kimwypadkiemuznawaniawalczącychwojskzaposiadającychpełniępraw
stronywojującej,bezjednoczesnegouznawaniaistnieniapaństwa,wktórego
imieniuwojskatewalczą,byławojnapolsko-ukraińskalat1918-1919,kiedy
toPolskauznawałaArmięHalicką,czylisiłyzbrojneZachodnioukraińskiej
RepublikiLudowej,zastronęwojującą,nieuznającjednocześniepaństwowości
ZURL6.Wprawiemiędzynarodowymwrelacjachmiędzypaństwowychprzeci-
wieństwemstatusustronywojującejjestneutralność.
Statusnon-belligerent-niefunkcjonujejakoosobnakategoriaprawna,
występujejednakjakokategoriapolitycznaoznaczającapaństwo,któreniebierze
bezpośredniegomilitarnegoudziałuwwojnie,alepopierajednązestronkon-
fliktupolitycznieczymaterialnie,np.dostarczającmateriałówwojennych.Wtej
roliwystępowałyUSApostroniealiantówwlatach1939-1941ipostronie
WielkiejBrytaniiwczasiewojnyoFalklandyw1982r.,Włochyodwrześnia1939
doczerwca1940r.iHiszpaniado1943r.postronieIIIRzeszy,Szwecjapo
stronieFinlandiiwwojniezimowej1939-1940,HolandiapostronieUSA
ikoalicjiwwojniewIrakuw2003r.
5NicholasSambanis,WhatistheCivilWar?ConceptualandEmpiricalComplexitiesofOperational
Definition,DJournalofConflictResolution”2004,t.48,nr6,s.829.
6TadeuszAndrzejOlszański,HistoriaUkrainyXXw.,Warszawa:OficynaWydawniczaVolumen
b.d.w.,s.90.
