Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Bezpieczeństwojakopotrzeba,wartośćiprawoczłowiekaigrupspołecznych
WreakcjinakrytyczneuwagidoteoriipotrzebMaslowainnyamerykań-
skipsycholog,C.Alderfer,przedstawiłteorięmotywacjiERG,opierającąsię
natrzechnakładającychsięnasiebiekategoriachpotrzeb:egzystencji(Exi-
stance),stosunkówspołecznych(Relatedness)irozwoju(wzrostu)(Growth)15.
Potrzebyegzystencji,któreodnosząsiędomaterialnychwarunków
życiajednostki,sązbliżonedopotrzebfizjologicznychibezpieczeństwa
wmodeluMaslowa(potrzebyniższegorzędu).Potrzebystosunkówspołecz-
nych(kontaktu,związkuspołecznego)uMaslowaodpowiadająpotrzebom
przynależnościiszacunku,aodnosząsiędozwiązkuludzizichotoczeniem
społecznym,czylikontaktuiintegracjizinnymi.Potrzebyrozwojuzajmują
najwyższyszczebelpotrzebiobejmująpotrzebywzbogacaniaosobowości,
poczuciaswojejwartościiszacunkudlasamegosiebie16.
Wliteraturzeprzedmiotupanujezgodnaopinia,żebezpieczeństwojest
dlaczłowieka,grupiorganizacjispołecznychnietylkopotrzebą,leczrów-
nieżwartością.Słusznośćtejtezywynikajużzsamejwzajemnejrelacjitych
dwóchpojęć.Zdefiniowaniebezpieczeństwajakowartościwymagawyjaśnie-
niasamegopojęciawartościorazustaleniazwiązkuwartościzpotrzebami.
Określenieistotybezpieczeństwajakowartościpozwolinasformułowanie
uniwersalnychwartości,odnoszącychsiędoposzczególnychkategoriipod-
miotówbezpieczeństwa.
Wartośćtopodstawowakategoriaaksjologii17,oznaczającawszystkoto,co
cenneigodnepożądania,costanowicelludzkichdążeń.Wartośćjakocecha
przysługujeprzedmiotomizjawiskom,atakżeczłowiekowi18.Wartośćstano-
wićmożefldowolnyprzedmiotmaterialnyiidealny,wstosunkudoktórego
jednostkilubzbiorowościprzyjmująpostawęszacunku,przypisująmuważną
rolęwswoimżyciu,adążeniedojegoosiągnięciaodczuwająjakoprzymus”19.
Pojęciewartościjestzasadniczosubiektywneizmieniasięwzależności
odjednostkiisytuacji.Wartościsązwiązanezpotrzebami,bowiemprzed-
miotposiadawartośćjedyniewtedy,gdyjestprzezkogośpożądany20.Czło-
wiekdochodzidokonkretnychwartościpoprzezemocje,nadrodzesubiek-
tywnychinterakcji.
Wyróżniasięróżnorodnekategoriewartości:biologiczne(zdrowie),eko-
nomiczne(prawodoczegoś),moralne(honor),religijne(sacrum),estetyczne
(piękno)iinne21.Dokategoriiwartościmożnazaliczyćzarównomieszkanie,
jakizdrowie;samochód,jakiwolnośćczymiłość;ojczyznę,jakizgrabną
15
16
Ibidem.
htp://www.encyclopedia.com/doc/1O18-ERGtheory.html,(dostęp:03.02.2010).
17
Dziedzinafilozofii,którejprzedmiotemdociekańsąwartości.
18
MultimedialnaEncyklopediaPowszechnaPWN,op.cit.,hasło:wartość.
19
J.Szczepański,Elementarnepojęciasocjologii,Warszawa1972,s.97.Cyt.za:B.Szacka,
Wprowadzeniedosocjologii,Warszawa2008,s.83.
20
N.Sillamy,Słownikpsychologii,Katowice1994,s.319.
21
Ibidem.
15
