Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
innejosobyniżuczestnicysporudojegorozstrzygnięcia.Bezstronnośćjest
więcimmanentniezwiązanazwymiaremsprawiedliwościistanowiklu-
czowedlajegofunkcjonowaniapojęcie.Relacjatamazresztącharakter
dwustronny,gdyżpowszechnejestpostrzeganiesędziegojakoparadyg-
matycznegoprzykładuosoby,odktórejoczekujesiębezstronności
3
.
OdwołaniedofilozofiiJ.Locke’anieoznacza,żewymógbezstronno-
ścisądujestfenomenemwyłącznienowożytnym.Przeglądstarożytnych
źródełstanowiącychfundamentywspółczesnejcywilizacji,nietylkozresz-
tąZachodu,jasnowskazujenadośćuniwersalnycharakteromawianej
powinnościsędziowskiej
4
.Nieoznaczatooczywiście,żeinterpretacjapo-
wyższegowymogujestwewszystkichkulturachjednolita.Oczekiwanieaż
takdalekoidącejhomogenicznościbyłobyniezasadne.Wydajesięjednak,
żeistniejeprzynajmniejwspólnytrzon,któryłączyodległeniekiedytrady-
cjeprawne.
ZperspektywykulturyprawnejZachodudostrzecmożna,żepodejście
dointerpretacjiwymogubezstronnościsąduewoluowało.Nawskazanie
zasługująprzynajmniejdwaistotneczynniki,któresiędotegoprzyczyniły.
Popierwsze,słusznieakcentujesię,żepotrzebaistnieniabezstronnego
sędziegonabrałaszczególnegoznaczenia,gdyuznano,żewyrokisądu
powinnybyćopartenakryteriachrzeczowo-prawnych,anieczerpaćswo-
jąlegitymacjęzkryteriówmagiczno-religijnych
5
.Podrugiezaś,niezmiernie
istotnąrolęwkształtowaniuinterpretacjiwymogubezstronnościsądu,
stanowiącegoważnyelementgwarantowanejjednostceochronysądowej,
odegrałoupowszechnieniepodrugiejwojnieświatowejideiprawczłowie-
kaidążeniedoichefektywnegozagwarantowania.
Skutkiemprzeobrażeńzachodzącychwramachwymiarusprawied-
liwości,manifestującychsięprzedewszystkimodchodzeniemodprywat-
negosposoburozwiązywaniasporóworazpostępującąspecjalizacjąiwy-
kształceniemsięprofesjonalnejgrupyprawników,byłowprowadzeniedo
dyskursuspołecznegozagadnień,którewyznaczająwspółcześnieośroz-
ważańdotyczącychbezstronności.Pojawiłysiębowiempytaniaoto,
3
B.Barry,ATreatiseonSocialJustice,vol.II,JusticeasImpartiality,Oxford1996,s.13.Por
.też:
J.Wróblewski,Wartościadecyzjasądowa,Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk1973,s.162.
4
ZałącznikdoCommentaryonTheBangalorePrinciplesofJudicialConduct,s.147–160–http://www.
unodc.org/documents/corruption/publications_unodc_commentary-e.pdf.Dokonanownimprze-
gląduwymogówkierowanychdosędziówwźródłachpisanychkulturEgiptu,Chin,Afryki,Indii,
Rzymuorazbuddyzmu,judaizmu,chrześcijaństwaiislamu.
5
E.Szymoszek,Gwarancjebezstronnościsędziegowprocesierzymskim,ActaUWrno583,Wrocław
1982,s.6.
14
