Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BIERNATZLUBLINAIJEGOCZASY...
doświadczeipraktykczytelniczychBiernata10.Widziwfabuleinkarnacjęre-
nesansowejideitekstujakouobecnienia,zgłębieniamądrościizaznanianieśmier-
telności.DariuszŚnieżkoanalizujeźródłabajki168,bynatejpodstawiedo-
strzecróżnicemiędzypierwowzoremAbstemiuszaapolskimtłumaczeniem,
przedewszystkimzaś,wychodzącodsłownikowegoznaczeniawyrazuDtesk-
ność”(przykrość,smutek,zniechęcenie,aleteżmelancholia),rozważa,opierając
sięnatreścibajkiiwypowiedziachrenesansowychmyślicieli,senssamotności
erudyty.WstudiumMelancholiaiksięgibadaczpytaoadresataBiernatowego
zaproszeniadoczytaniaksiąg,opostulowanyprzezecharakterksiążnicyizna-
czeniemelancholii,odktórejuwolnićbymiałovitaspeculativa.Wąteksamot-
ności,melancholiiiksiągsłużytemu,jakprzypuszczaŚnieżko,Dbypodnieść
ważnytematosobnościludziwybitnych,atakżenapięćpomiędzyelitarnością
ipospolitością,zręcznieukazanychprzez»pana«jakoróżnicepomiędzyseman-
tykąuczonąisemantykąpotoczną”.
Ostatniedwanaukowestudiazamieszczonewtomiepoświęconesąutwo-
romtradycyjniewiązanymzkręgiemliteraturypopularnej.Prozywczesnego
renesansudotyczyartykułKrzysztofaObremskiegoCzyMarchołtowySalomon
faktyczniejestmędrcem?Subtelna(idowcipna)analizaantagonistybohateraRoz-
mów,któremiałkrólSalomonmądryzMarchołtemgrubymasprosnymJanazKo-
szyczekdowodzi,żenie.OdwołującsiędoustaleWitoldaWojtowicza11,argu-
mentówzdziedzinylogikiinarratologii(kategoriabohaterastawiającegoopór
czytelnikowi),toruskibadaczskonstatował,żewrzeczywistościwRozmowach
mamydoczynieniazkomicznymzestawieniemgburowategoDłotrzyka”Mar-
chołta-chytrego,opełnejskutecznościdziałaidominującejwymownościzqu-
asi-królemSalomonem-tępymmędrkiem,władcąoograniczonejzaradności
iwymownościzdominowanejprzezoponenta.
Wartykule„DialogPalinurazKaronem”wobecantycznejtradycjirozmów
zmarłychMonikaSzczotomawiaantecedencjeprozopopei,która-choćwydana
conajmniejsiedemlatpoprzypuszczalnejśmierciBiernatazLublina-jestmu
przypisywana12.Wpolskimdialoguautorkadostrzeganietylewpływwłoskiego
dziełaMaffeoVegio(1445)ijegoczeskiejadaptacjiz1507roku,ileoddziaływa-
nierozmowy10zRozmówzmarłychPseudo-Lukiana.Świadczyćmaotympo-
dobnajakwantycznymdialogukreacjabohaterówbliskaPseudo-Lukianowi,
10Zob.J.S.Gruchała,BiernatazLublinaantologiafilozoficzna....;S.Grzeszczuk,Onotatkach
autobiograficznych,lekturachibiblioteceBiernatazLublina,[w:]idem,Międzyhistoriąibibliografią
literaturystaropolskiej.Studia,Rzeszów1992.
11Zob.W.Wojtowicz,CzyMarchołtjestbłaznem?,DPrzeglądHumanistyczny”2001,nr4,s.65-
75.
12Taatrybucja,dokonanajeszczeprzezF.Pułaskiegow1909roku,jestjednakwątpliwa.Zob.
S.Grzeszczuk,„Pierwszyautorksiążekpolskich”...,s.230-232.
15
